Osmanlı Mülkiye ve Harbiye Mektebi`nde bir ders kitabı: Ondokuzuncu Asırda Târih-i Siyâsî-i Umûmi

Abstract

Bu çalışmada, Diran Kelekyan'ın Harbiye ve Mülkiye'de okutmak için yazdığı ders kitaplarından biri olan `On Dokuzuncu Asırda Târih-i Siyâsî-i Umûmî` adlı kitabını transkript ederek, hem o dönemdeki siyasi gelişmeleri hem de bu siyasi gelişmelere yazarın bakış açısını inceleme imkânı bulduk. Avrupa Tarihi'nin incelenmesi ve araştırılması açısından yeterli düzeyde olmayan çalışmalara katkı sağlamayı amaçladık. Bu tezle, yaşadığı dönemde önemli çalışmalara imza atan, gazeteci, siyasetçi, muallim ve yazar kimliklerini üzerinde taşıyan Ermeni asıllı Diran Kelekyan'ın, Avrupa Tarihi'ni Osmanlı Tarihi ile harmanlayarak, Harbiye ve Mülkiye'deki öğrencilerine nasıl anlattığını öğrenme fırsatı bulduk. Yazarın olayları işlerken Osmanlı ve Avrupalı tarihçilerin kaynaklarından yararlandığını da tespit ettik. Kelekyan, konuları anlatırken, olayın içerisinde bizzat yer alan birisinin ağzından gelişmeleri aktaran bir tavır izlemiş, çoğu yerde olayların kahramanlarını konuşturma yöntemine başvurmuş ve bazı mühim gördüğü olayları ele alırken en küçük ayrıntıya varana kadar kişilerin konuşmalarına yer verme gayretinde olmuştur.

In this study, we found the opportunity of examining the political developments in that period as well as the author's point of view on these political developments, by transcribing the book called `On Dokuzuncu Asırda Târih-i Siyâsî-i Umûmî`which is written by Diran Kelekyan as a textbook for military college and the civil service. We aimed to provide a contribution to the studies that are not sufficient to research and investigate European History. With this thesis, we found the opportunity to learn how Armenian-born Diran Kelekyan, who had signed important studies during his life, and who had been a journalist, politician, teacher and writer, told his students in military college and civil service by blending European History with Ottoman History. We also found that the author benefited from the resources of the Ottoman and European historians while dealing with events. While Kelekyan was telling the events, he was in an effort to convey the developments in the mouth of a person who took part in the events himself, in many places resorted to the method of talking heroes of events and while dealing with some of the important events to talk the the characters to the extend of smallest detail.