Terörizm ve temel makroekonomik göstergeler arasında nedensellik analizi: Türkiye örneği

Abstract

Ekonomik birimlerin davranışlarını ve geleceğe yönelik beklentilerini etkileyen terörizm, makroekonominin temel dinamikleri üzerinde önemli değişikliklere yol açabilmektedir. Benzer şekilde ülkelerin makroekonomik göstergelerinde meydana gelen bir değişiklik de terörist faaliyetlerin oluşumunu doğrudan etkileyebilmektedir. Çalışmada terör ve terörizm kavramları, özellikleri, amaçları, çeşitleri ve terörizm oluşmasındaki temel faktörler ele alınarak terörizmin ekonomik ve mali yapı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Türkiye'de terörizmin ekonomik ve mali yapı üzerindeki etkisini anlayabilmek için terörist faaliyetlerin sektörler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, toplumun refahını doğrudan etkileyen kişi başı reel gayrisafi yurtiçi hâsıla, tüketici fiyat endeksi ve toplam yatırım miktarı gibi temel makroekonomik göstergelerin, terörizm ile arasındaki ilişkiyi Pairwise Granger nedensellik testi ve VAR yöntemi aracılığıyla ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Küresel Terörizm veri tabanı ve Dünya Bankası Ekonomik Göstergeler veri tabanından alınan 1968-2015 dönemine ait yıllık verilerle yapılan analiz sonucunda terörizm ve kişi başı reel gayri safi yurtiçi hâsıla arasında terörizmden kişi başı reel gayri safi yurtiçi hasılaya doğru tek yönlü; terörizm ve toplam yatırım arasında yine terörizmden toplam yatırımlara doğru tek yönlü bir Granger nedensellik tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre de kısa dönemde bağımlı değişken olarak kullanılan terörizmde meydana gelen bir değişimi açıklamada en fazla etkiyi sırasıyla kişi başı reel gayrisafi yurtiçi hâsıla, toplam yatırım ve tüketici fiyat endeksi gösterirken; uzun dönemde en fazla etkiyi sırasıyla toplam yatırım, kişi başı reel gayrisafi yurtiçi hâsıla ve tüketici fiyat endeksi göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Terörizm, Makroekonomik Göstergeler, VAR Analizi, Granger Nedensellik

Terrorism, which affects economic agents, their behavior and their expectations for the future, can lead to significant changes in the fundamental dynamics of macroeconomics. Similarly, a change in the macroeconomic indicators of countries can directly affect the formation of terrorist activities.In the study of terror and terrorism concepts, characteristics, objectives, types and essential factors in the emergence of terrorism by considering the effect of terrorism on Economic and financial structure was investigated. In order to understand the effect of terrorism on economic and financial structure in Turkey, the effect of terrorist activities on sectors has been examined. The aim of this study is to demonstrate the relationship between basic macroeconomic indicators such as real gross domestic product, consumer price index and total investment amount, which directly affects social welfare, and terrorism through Pairwise Granger causality test and VAR method. For this purpose, as a result of the annual analysis of the 1968-2015 period taken from the Global Terrorism Database and the World Bank Economic Indicators Database, it is clear that terrorism and per capita real gross domestic product are one way Granger causality from terrorism to per capita real gross domestic product; between terrorism and total investment, a one-way Granger causality from terrorism to total investments has been identified. According to the results of variance decomposition, in the short run the most effective explanation for a change in terrorism used as a dependent variable is the per capita real gross domestic product, total investment and consumer price index respectively; in the long run, total investment, per capita real gross domestic product and consumer price index are the most effective explanation for a change in terrorism respectively.Key words: Terrorism, Macroeconomic Indicators, VAR Analysis, Granger Causality