Kafkasya`dan Tokat`a göçler ve muhacirlerin sosyo-kültürel entegrasyonları (1877-1914)

Abstract

Bu çalışmada 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi ile 1914'te başlayan I. Dünya Savaşı arasında Kafkasya'dan Tokat Sancağı'na Kafkas göçleri, muhacirlerin sosyo-kültürel entegrasyon süreçleri ve devletin Kafkas muhacirlerini iskan etmesi ve iskan sırasında ve sonrasında devletin muhacirlere yönelik yaptığı uygulamaların muhacirler nazarındaki karşılığı ele alınmıştır. Giriş kısmında tarih boyunca devletlerin sosyolojik ve demografik yapılarında ve kültürel dönüşümlerinde çok önemli bir yer tutan göç olgusu değerlendirilerek; tarih boyunca daima bir sorun yumağı ve savaş alanı olarak kalmış Kafkasya'nın coğrafi yapısı ve tarihsel süreci ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, Tokat'a yapılan Kafkas göçleri, muhacirlerin iskanları ve Tokat şehrinin sosyal, kültürel ve demografik dönüşümüne olan etkilerini anlamaya çalışmaktır. Tokat'a Kafkas muhaciri göçü ve iskanı şu ana kadar araştırılmadığı için özgün bir konu olarak kalmıştır. Bu çalışmada kullandığımız kaynaklar ağırlıklı olarak ana kaynaklar niteliği taşıyan Başbakanlık Osmanlı Arşivi (yeni adıyla Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı) belgeleridir. Ayrıca çalışma, Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye ve Tertip Düstur gibi birinci elden kaynaklar ve Kafkas göçleri üzerine yazılmış ikinci elden kaynaklarla desteklenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi sırasında ve sonrasında başlayan Kafkas göçleri genel hatlarıyla ele alınarak, Osmanlı Devleti'nin muhacirleri iskan siyaseti ve muhacirlerin devletin sınırları dahilinde iskan edilmesi değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, muhacirlerin Tokat Sancağı sınırları içerisinde bulunan Tokat (Merkez) Kaza, Niksar, Erbaa ve Zile kazaları'na iskanları hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, muhacirlerin söz konusu kazalar genelinde iskan sırasında ve sonrasında yerli halk, yerel yöneticiler ve muhacirlerden kaynaklanan sorunlar ve bu sorunların altında yatan sebepler değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Tokat Sancağı'na iskan edilmiş muhacirlerin karakteristik özellikleri, muhacirlere devlet nezdinde yapılan yardımlar, muhacirlerin sebep olduğu ve kendilerinden kaynaklanan asayiş sorunları hakkında bilgi verilmiştir. Nihayetinde tüm bu gerekçelere dayalı olarak muhacirlerin sosyo-kültürel entegrasyon süreçleri değerlendirilmiştir. Anahtar kelimeler: Kafkasya, Göç, Muhacir, İskan, Sivas, Tokat, Erbaa, Niksar, Zile, Asayiş, Entegrasyon

ABSTRACT İn this work, the social and cultural integration process, state's settlement program of the migrants and practices of the state's applications while and after the settlement reestablished and how that applications percepted by the migrants that came from Caucassus to Tokat, started in the 1914 as an outcome of the Russo-Ottoman war which had took place between the 1877-1878, will be evaluated. At the introduction part, migration phenomenon which had an very important position in the matter of social and demeographic evolution of the state, has been evaluated. Then, physical, geography and historical background of the Caucassus which were the place always been a battlefield and confusion area. The main aim of this work is to understand the migrant's effects, which had migrated from Caucassus, on the Tokat's social, cultural and demographic evolution. Because of it's not researched before, migrations to Tokat from Caucassus and migrants settlement on the region, has remained an original subject. The main sources of the work is the documents like well head sources named Başbakanlık Osmanlı Arşivi ( With it's new label Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri). Also the work is strenghtened with the support of the well head sources Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye and Tertip Düstur and the ancillary sources on the Caucassus migrations. The work has an three chapters. İn the first chapter, Caucassus migrations that had started while and after the Russo-Ottoman war between 1877-1878, is been evaluated in general meaning, and how the Ottoman State's politics on to settling the migrants and their settlement has evaluated. İn the second chapter, informations about settlement of the migrants on central Tokat, Niksar, Erbaa and Zile which are in the border of Sandjak of Tokat, has presented. Beside of those, while and after the settlement, problems that originated from the migrants, local sand, local governors, and the reasons lies under those problems in the Kaza's border that mentioned above, will be evaluated. İn the third chapter, informations on the characteristic features of the migrants, aids to them by government, the security issues that they were caused have revealed. Finally based on the mentioned informations, the adaptation process of the migrants has evaluated. KeyWords:Caucassus, Migration, Migrants, Settlement, Sivas, Tokat, Erbaa, Niksar, Zile, Security, İntegration.