Türkiye`nin tarıma dayalı sanayi sektöründe yapısal değişmeler ve izlenen politikalar

Abstract

ÖZET TÜRKİYE'NİN TARIMA DAYALI SANAYİ SEKTÖRÜNDE YAPISAL DE?İŞMELER VE İZLENEN POLİTİKALAR H.Sibel GÜLSE Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tanm Ekonomisi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 1996- 438 Sayfa Danışman: Yrd. Doç. Dr. Osman KARKACIER Jüri: Prof. Dr. Ayhan TUFAN :Doç. Dr. A. Zafer GÜRLER :Yrd. Doç. Dr. Osman KARKACIER Bu çalışmada, imalat sanayinin bir aft sektörü olan ve tarım ürünlerini hammadde olarak kullanan tarıma dayalı sanayi sektörü incelenmiştir. Araştırma kapsamına giren sektörler işyeri sayısı, istihdamı, yaratılan katma değer, sabit sermayeye yapılan ilaveler, üretim, iç talep, ihracat ve ithalat değerleri itibariyle ele alınmıştır. Araştırmanının temel amacı bu sektörün, Türkiye'deki gelişimini, ülke ekonomisindeki yerini, sorunlarını belirlemek ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini ortaya koymaktır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, tarıma dayalı sanayi sektörü Türkiye'de sanayileşme sürecini başlatması ve bugüne kadar gösterdiği önemli gelişme ile hala imalat sanayinin önemli kısmını oluşturmaktadır. Sözkonusu sanayide, hem devlet hem de özel sektör faaliyet göstermektedir. Tarıma dayalı sanayi 1993 yılında kurulu yapısı ile imalat sanayi işyerlerinde %50, istihdamında %51, üretiminde %42, ihracatında %50, ithalatında %13'lük payı ve GSMH'da %9, Türkiye toplam istihdamında %7'lik payı ile Türkiye'de ihmal edilmemesi gereken bir sektör olarak görülebilir. Tarıma dayalı sanayi sektörü, kuruluşundan 1995 yıllına kadar önemli bir gelişme göstermiştir. Bu sektör, gelişimine rağmen hala çözüme kavuşturulamamış çeşitli sorunlarla karşı karşıya bulunmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre tarıma dayalı sanayinin tüm alt sektörlerinde finansman sorunu, hammadde sorunu, atıl kapasite sorunu, pazarlama sorunu ve eğitilmiş eleman eksikliği temel sorunlar olarak saptanmıştır. Bu sorunlardan hareketle her alt sektöre ilişkin çözüm önerileri belirlenmeye çalışılmıştır.

ABSTRACT FOLLOWING POLITICS AND STRUCTURAL CHANGE OF AGRICULTURAL INDUSTRY SECTOR OF TURKEY H.Sibel GÜLSE Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Agricultural Economy Masters Thesis 1996, 438 Page SupervisonAsst. Prof Dr. Osman KARKACIER Jury :Prof. Dr. Ayhan TUFAN : Assoc. Prof. Dr. A. Zafer GÜRLER : Asst Prof. Dr. Osman KARKACIER In this study, agricultural industry sector which is a subsector of manufacturing sector and uses agricultural products as raw material investigated. Sectors placed in the content of the study considered in terms of work number, employment, made added value, accumulation to the fixed assest, production, domestic demand, export and import. The main goal of the study is to determine the problems, progress and importance of the sector in Turkish economy and to present some suggestions in relation to problems. The results obtained from the study has shown that agricultural industry sector has made a important progress and still had important part of manufacture sector in Turkey. Besides, it was found that agricultural industry sector has had 50% work number, 51% of employment, 42 percentage of production, 50% export, 13% import in the manufactur sector and 9% of Gross Domestic Product and 7% share of total employment of Turkey in 1993. For these reasons, this sector shouldn't be ignored in the economy. Agricultural industry sector shown important progress from its starting point to 1993. In spite of the progress, the sector has had variety of problems. According to the results obtained from the study, It was found that there has been many problems in the all subsectors of the agricultural industry sector such as finance, raw material, idle capacity, marketing problems and inadeguate trained labor. In consequence of the problems, it was tried to determine suggestions to the problems for each subsectors.