Çeltik bitkisinin çinkolu ve fosforlu gübrelere cevabı ve fosfor-çinko ilişkisinin verime etkisi

Abstract

ÇELTİK BİTKİSİNİN ÇİNKOLU VE FOSFORLU GÜBRELERE CEVABI VE FOSFOR- ÇİNKO İLİŞKİSİNİN VERİME ETKİSİ Erdinç SAVAŞLI GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPRAK ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ Danışman: Prof.Dr.Reşit EROHİ Juri: Prof. Dr.Rıfat YALÇIN :Doç. Dr. Alper DURAK Araştırmanın amacı Tokat-Niksar-Yarbaşı projesinde Miat çayından siltasyon yöntemi ile tarıma yeni kazandırılmış olan topraklarda yetiştirilen çeltik bitkisinin gelişimi ve bitki besin maddeleri alımına çinkolu ve fosforlu gübre dirisinin teebit edilmesidir. Tokat Ziraat Fakültesi sera koşullarında tesadüf parselleri deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülen denemede, siltasyon ile tarıma kazandırılan arazilerin 0-20 cm'lik kısımlarından alınan topraklar 5`er kg toprak alabilen saksılara doldurulmuştur. Araştırmada bitki olarak her saksıya Riba çeltik çeşidinden 10'ar adet tohum ekilmiştir. 0,0.25,0.50,1-00,2.00,4.00 ve 8.00 kg Zh/da dozlarında çinkolu gübre çinko sülfat şeklinde ve 0, 5, 10 ve 15 kg P203/da dozlarında fosforlu gübre ise TSP şeklinde ekimden önce uygulanmıştır. Ayrıca her saksıya normal bitki gelişimi için 4 kg K20/da potasyumlu gübre K2S04 şeklinde ekimden önce uygulanmıştır. Aynı zamanda normal bina gelişimi için üç dönem halinde 15 Kg N/da azotlu gübre üre şeklinde ekimden sonra uygulanmıştır. Yaklaşık üç aylık gelişme dönemi sonunda bitkiler hasat edilerek gerekli analizler yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre artan çinko ve fosfor dozu ile birlikte sap ve dane verimi de önemli düzeyde artmıştır. En yüksek sap verimi ortalama 21.55 gr/saksı ve m yüksek dane verimi ise ortalama 12,48 gr/saksı ile 1 kg Zh/da uygulamasından elde edilmiştir. Konu fosfor dozları açısından incelendiğinde, en yüksek sap verimi ortalama 23.84, 23.15 ve 23.22 gr/saksı ile aynı gruplamada yer alan 5, 10 ve 15 kg P2O5/da uygulamalarından elde edilmiştir. En yüksek dane verimi ortalama 13.15, 12.94 w 12.36 gr/saksı ile yine aynı gruplamada yer alan 5, 10 ve 15 kg P2O3/da uygulamalarında gerçekleşmiştir. Genel olarak bakıldığında, artan çinko dozu ile birlikte kontrole kıyasla sap ve dane verimi 1 kg Zn/da dozuna kadar artış göstermiştir, daha sonraki artan çinko dozlarında ise çeltik bitkisinin sap ve dane veriminde azalma eğilimi görülmüştür. Artan fosfor dozu ile birlikte çeltik bitkisinin sap ve dane verimi, azot, fosfor kapsamları da artmış, ancak çeltik sapında potasyum, bakır kapsamları, danede ise potasyum kapsamı azalmıştır. Artan çinko ve fosfor dozlarına bağlı olarak ayrıca çeltiksapı ve danelerince sömürülen besin elementlerinin miktarı da artmıştır.

ABSTRACT RESPONSE OF RICE PLANT TO ZINC AND PHOSPHORUS FERTILIZER AND EFFECT OF Zn-P RELATIONSHIP ON THE YIELD OF RICE CROP Erdinç SAVAŞLI Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of SoU Science Smpervfor : Prof Dr. Abdulreşit BROHİ Jury.-Prof. Dr. Rıfat YALÇIN ; Doç. Dr. Alper DURAK The main object of (his study is to see the effect of zinc and phosphorus fertilization on meyield and NPK content of rice crop grown on soils which are brought into cultivation after artificial siltation made by Kelkit River. The study was carried out under greenhouse «miitionsasasplitplotde^ Zinc at the rates of 0, 0.25, 0.50, 1.00, 2.00, 4.00 and 8.00 kg Zn/da as zinc sulfite, whereas phosphorus at me rates of 0, 5, 10 and 15 kg P203/da as a triple superphosphate were applied before sowing. Zinc fertilization at the rate of İ kg Zn/da has given a straw yield of 21.55 gram^pot and a grain yield of 12.48 gram/pot, whereas a maximum yield of 23.84 gram/pot straw and 13.15 gram/pot grain yield was obtained with 5 kg P2Oj/da rate of phosphorus fertilization. Increasing rates of zinc have increased N, F, K, Fe, Zn, Mh content of straw, N, P, K, Fe, Zn, Mn content of grain, decreased K and Cu content of grain and Cu content of straw. However, increasing rates of phosphorus increased N, P, Fe, Mh content of grain, Cu content of straw and decreased K, Fe, Cu, Zn, Mh content of grain, and K,Cu,Zn content of straw.