Kayseri ve Nevşehir İllerinden sağlanan populasyon niteliğindeki yonca (Medicago sativa l.) hatlarının bazı morfolojik, biyolojik ve verim ile ilgili özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma

Abstract

ÖZET KAYSERİ VE NEVŞEHİR İLLERİNDEN SAĞLANAN POPULASYON NİTELİĞİNDEKİ YONCA (Medicago sativa L.) HATLARININ BAZI MORFOLOJİK, BİYOLOJİK VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA Oğuzhan ALKOÇOĞLU Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 1998, 91 Sayfa Danışman : Prof. Dr. Uğur BÜYÜKBURÇ Jüri : Prof. Dr. Uğur BÜYÜKBURÇ Jüri : Prof. Dr. Hasan GÜLCAN Jüri : Yrd. Doç. Dr. Selahattin İPTAŞ Bu araştırma 1996 - 1997 yıllarında Tokat - Kazova şartlarında, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme parsellerinde yapılmıştır. Araştırmada Kayseri ve Nevşehir yörelerinden sağlanan populasyon niteliğindeki Kayseri yoncası (Medicago sativa L.) hatlarının ot ve tohum verimleri ile bazı morfolojik özelliklerinin incelenmesi ve üstün hatların belirlenmesi amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre: Yaş ot verimi 1996 yılında 1516.67 - 2916.66 kg/da, 1997 yılında ise 4901.6 - 7680.0 kg/da arasında olmuştur. Kuru ot verimi ise yıllara göre sırayla 409.6 - 699.3 ve 1286.3 - 1654.7 kg/da arasında elde edilmiştir. Tohum verimi yıllara göre farklılık göstermiş, iki yıllık ortalama verim 3.59 - 9.91 kg/da arasında olmuştur. Bitki boyları 66.11 - 81.83 cm, sap kalınlığı 0.26 - 0.71 cm, ana dal sayısı 3.23 - 5.68 adet, ana dal yaprak sayısı 21.10 - 32. 10 adet bulunmuştur. Orta yaprakcık boy değerleri 2.39 - 2.89 cm, en değerleri 0.97 - 1.38 cm ve dişlilik oranı % 26.50 - 37.00 arasında olmuştur. Orta yaprakcık şekli `eliptik - sivri, eliptik - küt, eliptik - yuvarlak, ters ovat - sivri, ters ovat - küt, ters ovat - düz, ters ovat - yuvarlak girintili ve dairesel - yuvarlak olarak tespit edilmiş ve en yüksek oran % 30.96 ile ters ovat - yuvarlak şeklinde görülmüştür. Kulakçık şekilleri kolları dişsiz ve alt dış kenarları dişli form % 47.87 oranı ile en fazla olmuştur. Bakla kıvrım sayısı 1.93 - 2.69 adet, bakla çap değerleri 4.09 - 4.73 mm ve bakla boyu 3.34 - 4.63 mm arasında bulunmuştur. Tohum eni 1.30 - 1.50 mm, tohum boyu 2.10 - 2.47 mm ve bin tohum ağırlığı 1.89 - 2.34 g arasında olmuştur. Araştırmada tohumlar `böbrek, yumurta, uzun boks eldiveni, huni, boks eldiveni, kalp, midye, amorf ve çukur disk şekli olarak bulunurken, en fazla % 34.07 ile `böbrek` şekli görülmüştür. Anahtar Kelimeler : Medicago sativa, populasyon, hat, morfoloji, agronomi.

11 ABSTRACT A RESEARCH ON MORPHOLOGICAL, BIOLOGICAL AND YIELD CHARACTERISTICS OF ALFALFA ( Medicago sativa L.) LINES OBTAINED FROM NEVŞEHİR AND KAYSERİ Oğuzhan ALKOÇO?LU Gaziosmanpaşa University Graduate Schoolof of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Master Science Thesis 1998, 91 page Supervisor : Prof. Dr. Uğur BÜYÜKBURÇ Jury : Prof. Dr. Uğur BÜYÜKBURÇ Jury : Prof. Dr. Hasan GÜLCAN Jury : Asist. Prof. Selahattin İPTAŞ This resarch was conducted to determine the morphological and agronomical characteristics of alfalfa (Medicago sativa L.) obtained from Kayseri and Nevşehir and to define suitable genotypes in the experimental garden of Gaziosmanpaşa University, Tokat, in 1996 - 1997 vegetation periods. Fresh herbage yield ranged from 1.516 to 2.916 ton/ha in 1996 and 4.901 to 7.680 ton/ha in 1997. Dry herbage yield ranged from 0.409 to 0.699 ton/ha in 1996 and 1.286 to 1.654 ton/ha in 1997. As the mean of the two years, seed yield varied between 3.59 and 9.91 kg/da. The plant height was between 66.11 and 81.83 cm and the main stem diameter of stalk was between 0.26 and 0.71 cm while the number of main stems ranged from 3.23 to 5.68 and the number of leaves in main stems varied between 21.10 and 32.10. The median leaflet length ranged from 2.39 to 2.89 cm whereas the breadh 0.97 to 1.38 cm and the ratio of toothling was between 26.5 % and 37.0 %. The median leaflet forms were ecliptic-pointed, ecliptic-blunt, ecliptic-cylinder, reverse ovate- pointed, reverse ovate-blunt, reverse oval-straight, reverse ovate-cylinder, and circle- cylinder. The highest ratio was obtained as 30.96 % in reverse oval-cylinder. The most observed stipule forms were toothless and toothed with 47.87 %. The number of pod spiral ranged from 1.93 to 2.69 and pod diameter was between 4.09 and 4.73 mm. The seed length varied between 1.30 and 1.50 mm while seed height ranged from 2.10 to 2.447 mm, and the weight of 1000 seeds ranged from 1.89 to 2.34 g. The seeds were in the shapes of kidney, egg, long box gloves, funnel, box gloves, heart, mussel, amorph, and disc, with the highest percentage occurring in kidney form (34.07 %)J Key word$: Medicago sativa, population, genotype, morphology, agronomy.