Bitki gelişimi ve enerji ekonomisi açısından fotoperiyodik aydınlatma yöntemlerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET BİTKİ GELİŞİMİ VE ENERJİ EKONOMİSİ AÇISINDAN FOTOPERİYODİK AYDINLATMA YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Aytekin DENİZ Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 2001, 53 Sayfa Danışman : Doç. Dr. Gazanfer ERG ÜN EŞ Jüri : Doç. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jüri : Doç. Dr. O. Faruk TAŞER Jüri : Doç. Dr. Ayten ONURBAŞ Bu çalışma, tarımsal elektrifikasyon uygulamalarından olan fotoperiyodik aydınlatma yöntemlerinden yararlanılarak, krizantem bitkisinin çiçeklenme zamanının değiştirilmesi, bitki gelişimi ve enerji ekonomisi yönünden en uygun aydınlatma yönteminin tespit edilmesi için yapılmıştır. Deneme, tam şansa bağlı tesadüf bloktan deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak, Çorum İlinde yürütülmüştür. Denemeye; 12.11.2000 tarihinde başlanılmış, 25.03.2001 tarihinde son verilmiştir. İncelenen yöntemler şunlardır; M1- Gün uzatma yöntemi (Gün batımından itibaren 6,5 saat aydınlatma), M2- Geceyi bölme yöntemi (22. 00-02.00 saatleri arasında 4 saat aydınlatma), M3- Geceyi kesintili bölme yöntemi (22. 00-02.00 saatleri arasında 15 dakika aydınlık, 15 dakika karanlık), M4- Kontrol yöntemi (Aydınlatma yok). Yapılan tüm varyans analizlerinde ve ortalama karşılaştırma testlerinde bitki gelişimi yönünden M1 ve M2 en iyi sonuçları vermiştir. Enerji ekonomisi de dikkate alınarak bir değerlendirme yapılacak olursa, M2 en iyi sonuçları vermiş olmaktadır. Fakat, uygulamada büyük alanlarda yetiştiricilik yapıldığı düşünülür ve bu büyük alanların aydınlatılması söz konusu olursa, enerji ekonomisi yönünden en ekonomik metot olması ile M3te kullanılabilir seviyede sonuç vermiştir. Sonuç olarak, kapalı alanlarda yapılan bitkisel üretimde, bitki gelişimi için gerekli olan aydınlık ve karanlık süreler yapay olarak ayarlanmak suretiyle yıl boyu ürün elde etmek mümkündür. Aydınlık süreyi sağlamak içinde M1 yerine M2 ya da M3'ün kullanılması enerji ekonomisi sağlayacaktır. Anahtar Kelimden Fotoperiyodizm, fotoperiyodik aydınlatma, gün uzatma, geceyi bölme, kesintili aydınlatma, krizantem.

II ABSTRACT COMPARISON OF THE PHOTOPERIODIC LIGHTING METHODS IN PLANT GROWTH AND ENERGY ECONOMY Aytekin DENİZ Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Departmen of Agricultural Machinery Master Thesis 2001, 53 pages Supervisor : Assoc Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jury : Assoc Prof. Dr. Gazanfer ERGÜNEŞ Jury : Assoc Prof. Dr. Ö. Faruk TAŞER Jury : Assoc Prof. Dr. Ayten ONURBAŞ The aim of this study is, changing the blossom time of chrysanthemum plant and determining the optimum lighting method connected with the plant growth and energy economy by using the photoperiodic lighting method of agricultural electrification applications. The experiments were conducted according to randomized blok with three replications in Çorum conditions. The experiments were started on 12.11.2000 and was ended on 25.03.2001. Researched applications are as follows; Mi-Day lengthening method (6,5 hours lighting after the sunset), M2-Night break method (4 hours lighting between 22.00 - 02.00 hours), M3-Cyclic night break method (15 minutes lighting and 15 minutes darking between 22.00 - 02.00 hours), M4-Controlling method (No lighting). In all made varians analyses and average comparising experiment connected with plant growth, Ml and M2 methods gave the best results. But, M2 method is better than the other method if we take energy economy into consideration. In an other way, if we think which one giveus the best results in the farming of large areas. To answer this question we should consider that which one had the optimum conditions in economic lighting. According to using economic lighting results, also M3 method is useful we can say. As a result, farming in the large convered areas is possible by adjusting the lighting and darking times as artificial way through the year. According to the energy economy, to get optimum lighting, using the M2 or M3 meythods instead of Ml method is useful. Key Words; Photoperiodism, photoperiodic lighting, day lengthening, night break, cyclic lighting, chrysanthemum.