9,10-dibromantresenin polar bromlanması: Ürünlerin ayrıştırılması ve yapı analizleri

Abstract

ÖZET 9,10-DİBROMANTRESENİN POLAR BROMLANMASI: ÜRÜNLERİN AYRIŞTIRILMASI VE YAPI ANALİZLERİ Nuray ÇELİK Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı reaksiyonları incelendi. Antresenin (1) daha fazla brom içeren türevleri için uygun ve etkili sentez yollan geliştirildi. Antresenin (1) oda sıcaklığında CH2CÎ2 içerisindeki brominasyonu sonucu 93îû- diBA (2) yüksek verimde (%98) ve saf olarak izole edildi. 9,10-Dibromantresen moîeküîer11 brom ile muamele edilerek CH2CI2 içerisinde 18 gün buzdolabında bekletildi. Reaksiyon sonucunda oluşan İM hekzabromür 22 ve 23; 60:40 oranında oluştuğu NMR integrasyonu metodu ile belirlendi. İM stereoisomer, dikkatli ve uzun süren fraksiyonlu kristaîlenme yöntemi ile 22 ve 23; sıra ile %28 ve %22 verimlerle ayrıldı. Reaksiyon şartlan değiştirilmeden 4 eşdeğer mol brom kullanılarak antresen molekülününde polar brominasyonu incelendi. Aynı hegzabromür ürün kanşımı elde edildi. Her iki hekzabromür izomeri ayrı ayrı DBU bazı ile muamele edildi. Hegzabromür 23? ün DBU bazı ile reaksiyonundan seçici ve tek ürün halinde 1,3,9,10-tetrabromantresen (32) oluştu (%85). Hekzabromür 22?nin ise aynı koşullardaki reaksiyonundan 2,9,10- tribromantresen (29) %90 verim ile izole edildi. 9,10-Dibromantresenin (2) metal halojen değişimi yöntemi ile 9,10- bis(metiîtiyo)antresen (25) türevi sentezlendi. Bu amaçla 9,10-dibromantresen 4 eşdeğer mol n-BuLi ile muamele edildi. Oluşan dilityumantresen dimetildisülfür reaktifi ile etkileştirildi. Ürün (25) %97 verimle sentezi başarıldı. Anahtar Kelimeler; 9,10-Dibromantresen (2), fraksiyonlu kristallendirme, antresen, polar bromlama, tribromantresen, 9,10-bis(metiltiyo)antresen (25), tetrabromantresen.

Ml ABSTRACT POLAR BROMINATION OF 9,10-DIBROMANTHMACENE: SEPERATION OF PRODUCTS AND ANALYZE THE STRUCTURES Nuray ÇELİK Gaziosmanpaşa University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Chemistry Masters Thesis 2004, 49 pages Supervisor Jury Jury Jury Prof. Dr. Osman ÇAKMAK Assoc. Prof. Dr. Halil KUTUK Prof. Dr. Osman ÇAKMAK Assoc. Prof. Dr. Mustafa CEYLAN In this study, the bromination reaction of 9,10-dibromoanthracene (15) with molecular bromine was investigated. The convenient and efficient synthetic methods were developed for poly brominated anthracene derivatives.IV After the bromination of anthracene (1) in CH2CÎ2 at room temperature, 9,10- dibromoanthracene (2) was isolated pure and at high yield. 9,10-Dibromoanthracene (2) was reacted with molecuier bromine then the reaction mixture was waited for 18 days in CH2CI2. Hexabromine 22 and 23 were taken form the ratio of 60:40 with the method of NMR integration. Both stereoizomer 22 and 23 were isolated with long and patient work with using fractional crystallization in the yield of 22%, 28% respectively. The polar bromination of anthracene was investigated with using 4 equvalence mole bromine at the same reaction condition. The same product of hexabromine mixture was taken. 1,3,9, 10-Tetrabromoanthracene (32) was synthesised by the reaction of hexabromine 23 with the base of DBU. Hexabromide 22 was treated in the same conditions and 2,9,10-tribromoanthracene (29) was successed at 90 % yield. With using the method of metal halogen variation reaction 9,10- bis(methylthio)anthracene (26) was synthesised. 9,10-Dibromoanthracene (2) was reacted with 4 equivalence mole n-BuLi. The dilithiumanthracene was treated with the dimetildisulfor. The product was isolated at high yield (%97). Key Words: 9,10-Dibromoanthracene (2), fractional crystallization, anthracene, polar bromination, tribromoanthracene, 9,10-bis(methylthio)anthracene(25), tetrabromoanthracene