Farklı toprak işleme sistemlerinin patates yetiştiriciliğinde toprak özellikleri ve yumru verimi üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmada, Nevşehir Ürgüp koşullarında Hermes ve Marfona patates üretiminde 5 farklı toprak işleme yönteminin (T1: Sonbaharda çizel+ilkbaharda diskli tırmık, T2: Sonbaharda kulaklı pulluk, ilkbaharda diskli tırmık), T3: İlkbaharda çizel+diskli tırmık, T4: İlkbaharda kulaklı pulluk+diskli tırmık ve T5: İlkbaharda rototiller) toprak özellikleri (toprak nem içeriği, hacim ağırlığı ve penetrasyon direnci) ve patates bitkisinin çıkış özellikleri (ortalama çıkış süresi (OÇS), çıkış oranı indeksi (ÇOİ) ve tarla filiz çıkış derecesi (TFÇD) ile patates hasadına ilişkin özellikleri (yumru verimi ve yumru büyüklükleri) üzerine etkileri incelenmiştir. Toprak özellikleri için nem içeriği, hacim ağırlığı ve penetrasyon direnci değerleri, 0-10 cm derinlikte; %15,3-%20,7; 0,93-1,35 g/cm3 ve 0,20-1,28 MPa arasında, 10-20 cm derinlikte; %19,6-%25,9; 1,11-1,41 g/cm3; 0,61-1,59 MPa arasında, 20-30 cm derinlikte ise %22,4-%26,4; 1,16, 1,85 g/cm3; 1,21- 2,65 MPa arasında değişmiştir. Bitkisel özellikler açısından, OÇS, ÇOİ ve TFÇD ortalama değerleri Hermes ve Marfona patates çeşitleri için sırasıyla, 30,04-29,60 gün; 0,089 ve 0,100 adet/m.gün; %76,0 ve %86,0 olarak bulunmuştur. TFÇD değerleri en yüksek T4 toprak işleme yönteminde elde edilmiştir. Patates yumru verimi değerleri sırasıyla, Hermes ve Marfona çeşitleri için 3803,0 ve 4873,6 kg/da olmak üzere ve en yüksek T3 toprak işleme yönteminde bulunmuştur. Yumru büyüklük dağılımı da, Hermes ve Marfona çeşitleri için küçük (<30 mm), orta (30-50 mm) ve iri (>50 mm) yumru oranları ortalama olarak sırasıyla, %4,81 ve %7,07; %35,63 ve %36,62; %56,76 ve %59,53 arasında bulunmuştur. İri yumru oranı en yüksek T3 uygulamasında diğer uygulamalardan daha yüksk bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Toprak işleme yöntemi, patates çeşidi, toprak özellikleri, patates yumru verimi ve yumru büyüklük dağılımı

In this study, the effects of five different tillage systems (T1: fall chisel+ spring disc harrow+planting; T2:fall mouldboard plough+spring disc harrow+planting; T3: spring chisel+disc harrow+planting; T4:spring mouldboard plough+spring disc harrow+planting; T5: spring rotovator+planting) on soil physical properties (soil moisture content, bulk density and penetration resistance) and plant characteristics (mean emergence dates, emerged rate index, percentage of emerged seedling, tuber yield, tuber size distribution) were investigated at which Marfona and Hermes potato varieties grown in Nevşehir-Ürgüp province. Soil moisture content, bulk density and penetration resistance varied from 15.3% - 20.7%, and from 0.93-1.35 g/cm3, and from 0.20-1.28 MPa at 0-10 cm soil depth respectively, the same properties varied from 19.6%-25.9%, and from 1.11-1.41 g/cm3, and from 0.61-1.59 MPa at 10-20 cm respectively, and also the same properties at 20-30 cm soil depth varied from 22.4%-26.4%, and from 1.16-1.85 g/cm3, and from 1.21-2.65 MPa, respectively. For plant properties; mean emerged dates, emerged rate index, and percentage of emerged (PE) varied from 30.04 and 29.60 days, 0.089 and 0.100 seedling/m.day, 76.0% and 86.0% for Hermes and Marfona varieties, respectively. PE values were higher in T4 tillage system than the other tillage systems. Potato tuber yield varied from 3803.0 and 4873.6 kg/da for Hermes and Marfona potato varieties, respectively. And also T3 was the highest value according to potato tuber yield in this experiment. Mean tuber size distrubition according to mean diameter as small tuber (<30 mm), medium tuber (30-50 mm) and big tuber (>50 mm) values varied from 4.81% and %7.07%, and from 35.63% and 36.62%, and from 56.76% and 59.53% for Hermes and Marfona varieties, respectively. Big tuber mean diameter (>50 mm) was higher in T3 tillage system than the other tillage systems.Key Words: Soil tillage system, potato variety, soil properties, potato tuber yield, tuber size distribution