1957-2007 yılları arasında yayımlanan ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi

Abstract

Bu çalışmada, 1957 yılından 2007 yılına kadar geçen 50 yıllık süreçte, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarının ?gerekçe?, ?amaç? ve ?içerik? yönünden incelemesi yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma kapsamında doküman incelemesi yapılmış olup, gerekçe analizinde, programların yayımlanma gerekçeleri analiz edilmiştir. Amaç analizinde, incelenen öğretim programlarında yer alan amaçlar Bloom Taksonomisi'ndeki bilişsel, devinişsel ve duyuşsal öğrenme alanları doğrultusunda analiz edilmiştir. İçerik analizinde ise, öğretim programlarının önerdiği içeriklerde yer alan kimya bilgileri analiz edilmiş ve sınıflandırılmıştır (örnek, kavram veya teori/model kategorisinde; nesne, olay, özellik veya semiyotik gösterim statüsünde).Gerekçe analizi sonucunda; 50 yıllık süreçte Kimya Eğitimi'nin altı farklı dönemden geçtiği belirlenmiştir: (i) klasik programlı dönem, (ii) modern programlı dönem, (iii) klasik-modern program farkını ortadan kaldıran programlı dönem, (iv) ders geçme ve kredi sistemli dönem, (v) sınıf geçme sistemli dönem ve (vi) yapılandırmacı programlı dönem. Amaç analizi sonucunda; 50 yıllık süreçte incelenen ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarının ait oldukları altı farklı dönemde, bilişsel, devinişsel ve duyuşsal öğrenme alanlarında içerdikleri amaç sayıları bakımından farklılık gösterdikleri gözlenmiştir. Ayrıca, program amaçları yazılırken genellikle bilişsel alanın, devinişsel ve duyuşsal alanlara göre üstün tutulduğu belirlenmiştir. İçerik analizi sonucunda; 50 yıllık süreçte incelenen ortaöğretim kimya dersi öğretim programlarında yer alan kimya bilgilerinin sayısında dönemlere göre farklılık olduğu ve en fazla kimya bilgisini içeren programların ait olduğu dönemler arasında klasik programlı dönemin ön plana çıktığı belirlenmiştir. Programlarda yer alan kimya bilgilerinin genellikle kavram kategorisinde, bazı durumlarda da örnek kategorisinde en fazla düzeyde temsil edildiği gözlenmiştir. Programlarda yer alan kimya bilgilerinin örnek kategorisinde nesne statüsünde, kavram kategorisinde ise hemen hemen bütün statülerde ağırlıklı olduğu tespit edilmiştir.Kimya dersi öğretim programlarının geniş bir perspektifte incelenmesini hedef alan bu çalışma, ihtiyaçların belirlenmesi aşamasında program tasarımcıları için birçok fayda sağlayacaktır. Ayrıca bu çalışma kapsamında inşa edilen analiz yöntemi, kimya ve diğer alanlardaki derslere ait öğretim programlarının incelenmesinde araştırmacılara yol gösterici olabilir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Kimya Dersi Öğretim Programı / Program Analizi / Gerekçe, Amaç, İçerik Analizi / Bloom Taksonomisi / Kimya Bilgilerinin Sınıflandırılması.

In this study, the examination of secondary education chemistry curricula published by the Ministry of National Education, Board of Education and Discipline Council in the process of fifty years, from 1957 till 2007, was made based on ?rationale?, ?goals? and ?subject-matter? dimensions. In this study, document examination in the scope of qualitative research was carried out. Under the section of rationale analysis the purposes of publishing curricula were analyzed. The goals of the curricula were analyzed according to the Bloom?s Taxonomy of learning domains as cognitive, psychomotor and affective. The subject-matters that the curricula deal with were analyzed according to classification of chemistry knowledge (in the categories of example, concept or theory/model; in the statuses of object, event, property or semiotic representation).As a result of rationale analysis; it was determined that Chemistry Education passed through six different periods in the fifty year process: (i) classical curriculum period, (ii) modern curriculum period, (iii) curriculum period that removed the difference between classical and modern curricula, (iv) subject passing and credit system period, (v) class-passing system period, and (vi) constructivist curriculum period. As the result of goals analysis; it was observed that secondary education chemistry curricula examined in the fifty year process included different numbers of goals according to cognitive, psychomotor and affective learning domains in its own six different periods. Besides, while writing the curricula?s goals, in general, the preferences of cognitive domain to psychomotor and affective domains were determined. In the consequence of subject-matter analysis; it was determined that the number of chemistry knowledge included in secondary education chemistry curricula examined in the fifty year process had differences according to the periods, and it was also determined that classical curriculum period was the most prominent among the periods, which contained the highest number of chemistry knowledge. The highest level representations of the chemistry knowledge in the curricula were observed in general in the concept category and in some situations in the example category. It was determined that the chemistry knowledge in the curricula was in the object status in example category; however, it was in almost all statuses in concept category.The present study, which aims at the comprehensive examination of chemistry curricula, will provide a great deal of advantages for the curriculum developers in the phase of needs analysis. Besides, the analysis method constructed with the help of this study can be a guide for the researchers examining chemistry and other subjects? curricula.KEY WORDS: Chemistry Curriculum / Curriculum Analysis / Rationale, Goal, Subject-Matter Analysis / Bloom?s Taxonomy / The Classification of Chemistry Knowledge.