Okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişkiler

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı, okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu ve örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişkileri belirlemektir. Betimsel nitelikteki ilişkisel tarama modelinde olan bu araştırmanın çalışma evrenini, Tokat ilindeki ortaöğretim okullarında 2013 – 2014 eğitim – öğretim yılında görev yapan 2229 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, oransız küme örnekleme yöntemiyle rastgele seçilen 386 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada bir kişisel bilgi formu ile birlikte üç veri toplama aracı kullanılmıştır. Okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışlarını ölçmek için uygulanan `Dağıtımcı Liderlik Ölçeği` İngilizceden Türkçeye uyarlanarak kullanılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin iş doyumlarını ölçmek için `İş doyumu Ölçeği` ve öğretmenlerin örgütsel adanmışlıklarını ölçmek için `Örgütsel Adanmışlık Ölçeği` kullanılmıştır. Bu araştırma için uygulanan veri toplama araçlarından elde edilen verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde ve aritmetik ortalama teknikleri ile birlikte Kruskal – Wallis H- testi, t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Hiyeşarşik Çoklu Regresyon kullanılmıştır.Elde edilen bulgulara göre, okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışlarının orta düzeyde olduğu ve öğretmenlerin cinsiyet, yaş, görev yapılan okuldaki süre ve eğitim durumuna göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Hiyerarşik çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre, okullarda sergilenen dağıtımcı liderlik davranışları öğretmenlerin iş doyumlarını ve örgütsel adanmışlıklarını anlamlı olarak yordamaktadır. Aracılık testi sonuçlarına göre, hem örgütsel adanmışlığın dağıtımcı liderlik ile iş doyumu arasında kısmı ara yordayıcı olduğu hem de iş doyumunun dağıtımcı liderlik ile örgütsel adanmışlık arasında kısmi ara yordayıcı olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, dağıtımcı liderlik öğretmenlerin iş doyumunu hem doğrudan hem de örgütsel adanmışlık aracılığı ile etkilemektedir. Aynı zamanda, dağıtımcı liderlik öğretmenlerin örgütsel adanmışlıklarını hem doğrudan hem de iş doyumu aracılığı ile etkilemektedir.Anahtar Kelimeler: Dağıtımcı Liderlik, İş Doyumu, Örgütsel Adanmışlık

The general aim of this research is determining the relationship between distributed leadership behaviors in schools with teachers' job satisfaction and organizational commitment. The target population of this research, which is in descriptive relational scanning model, consists of 2229 teachers working in high schools at Tokat in the 2013-2014 academic year. The sample of the research consists of 386 teachers who were selected randomly from the target population with simple cluster sampling method. There are three data collection tools with a demographic information form at this reseach. `Distibuted Leadership Questionanaire` was used for evaluating distributed leadership behaviors in schools. In addition, `Job Satisfaction Questionanaire` and `Organizational Commitment Questionanaire` is used to evaluate teachers' job satisfaction and organizational commitment respectively. Frequency, percantage, arithmetic mean, kruskal wallis H-test, t- test, ANOVA and hierarchical multiple regression analyses is used for this reseacrh.According to results of the findings, it revealed that the level of distributed leadership behaviors in schools are medium and there are no meaningful differences between distributed ledership behaviors levels in schools and independent variables which are their genders, ages, working year in the school and education levels. As a result of the multiple hierarchical regression analysis, it was seen that distributed leadership behaviors in schools positively predict teachers' job satisfaction and organizational commitment. The results of the mediation tests show that not only organizational commitment is a partial mediator of the relationship between distributed leadership behaviors with job satisfaction but also job satisfaction is a partial mediator of the relationship between distributed leadership behaviors with organizational commitment. In other words, distibuted leadership effects teachers' job satisfaction both directly and the help of mediator of organizational commitment. Also, distibuted leadership effect teachers' organizational commitment both directly and the help of mediator of job satisfaction.Key Words: Distributed Leadership, Job Satisfaction, Organizational Commitment.