Yurtta veya ailesinin yanında kalan öğrencilerin sosyal destek ve stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, yurtta kalan veya ailesiyle birlikte yaşayan lise öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeyleri ve stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ayrıca lise öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeyleri ve stresle başa çıkma stillerinin cinsiyet, anne baba eğitim durumu, okul türü, sınıf düzeyi, yurtta kalma süreleri, aile bireyleri tarafından okulda ziyaret edilme sıklıkları, anne-baba birliktelik durumları ve kardeş sayıları bakımından farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Fen Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, Anadolu Lisesi, Turizm ve Ticaret Meslek Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ile Kız Meslek Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Sağlık Meslek Lisesi'ne devam eden öğrencilerden uygun örnekleme yöntemiyle seçilen 666 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma grubunu oluşturan öğrenciler, seçilen liselerin 9., 10., 11. ve 12. sınıflarında ve çeşitli bölümlerinde öğrenim görmektedir. Yurtta veya ailesinin yanında kalan lise öğrencilerinin aile, arkadaş ve öğretmenlerinden algıladıkları sosyal desteği ölçmek amacıyla Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin stresle başa çıkma stilleri ise, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ile tespit edilmiştir. Ayrıca öğrencilerin demografik değişkenlerine ilişkin bilgileri Kişisel Bilgi Formu aracılığı ile elde edilmiştir. Veriler SPSS 17 ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimleyici istatistikler ile t-test, varyans analizleri ve korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, yurtta kalan öğrenciler ile ailesinin yanında kalan öğrencilerin algılanan sosyal destek puanları ve aile alt boyutu puanları arasında anlamlı bir fark olduğu görülürken; arkadaş ve öğretmen alt boyutlarına ait puanları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Ailesi yanında kalan lise öğrencilerinin aileden kaynaklı algılanan sosyal destek düzeyleri, yurtta kalan lise öğrencilerinin aileden kaynaklı algılanan sosyal destek düzeylerinden yüksek bulunmuştur. Aynı şekilde ailesi yanında kalan lise öğrencilerinin toplam algılanan sosyal destek puanları, yurtta kalan lise öğrencilerinkinden yüksek bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin algılanan sosyal destek puanı ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin algılanan sosyal destek toplam puanları ile kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım arasında negatif yönde, çaresiz yaklaşım ile ise pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür; fakat boyun eğici yaklaşım ve sosyal desteğe başvurma alt boyutları ile aralarında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Başka bir ifadeyle, öğrencilerin genel algılanan sosyal destek düzeyi arttıkça, pasif başa çıkma tarzlarından olan çaresiz stresle başa çıkma tarzlarını kullanması artmakta, aktif başa çıkma tarzlarından olan kendine güvenen yaklaşım ve iyimser yaklaşımı kullanması ise azalmaktadır.Anahtar Kelimeler: Algılanan Sosyal Destek, stresle başa çıkma stilleri, lise öğrencileri, yurt

In this research, it was aimed to investigate perceived social support and stress coping strategies of high school students staying at home with their parents or in dormitory. Besides, it was aimed to examine the difference in students' level of perceived social support and stress coping strategies by their gender, parental education, school type, grade level, period of staying in dormitory, frequency of parents' school visit, marital status of parents, and numbers of siblings. The present study was conducted as a descriptive correlational study. The study included 666 students attending different kinds of high schools during 2013-2014 school year. The schools were Science School, Anatolian Teacher Training High School, Anatolian High School, Tourism and Vocational High School, Art High School, Technical and Industrial Vocational High School, Vocational High School for Girls, Religious Vocational High School, and Medical Vocational High School. The students were from grades nine through twelve and various departments. Students' level of perceived social support from their peers, parents, and teachers were assessed with the Perceived Social Support Scale. Students' stress coping strategies were assessed with the Ways of Stress Coping Scale. In addition, a short survey was used to obtain students' relevant demographic information. The obtained data were analyzed with the SPSS 17.0. Descriptive analyses such as means and standard deviations along with comparative analyses, with t-test and ANOVA, and correlational analyses were conducted. According to the results, there was a statistically significant difference between the students staying at home and those staying in dormitory in terms of their perceived social support total scores and 'parental support' sub-scores, while there was no statistically significant difference between the two groups in terms of 'teacher' and 'peer' sub-scores. The students staying at home with their parents had higher total perceived social support and higher social support from their parents than the students staying in dormitory. Correlation coefficients were also calculated to investigate the relationship between the perceived social support and the ways of stress coping strategies. The results indicated that students' total perceived social support score was negatively correlated with 'self-confident' and 'optimistic' stress coping ways; however, it was positively correlated with 'helpless' stress coping way. In addition, there was no statistically significant correlation between the total perceived social support score and the 'submissive' and 'applying to social support' sub-dimensions of the stress coping ways. That is, as the students' level of perceived social support increase, students tended to use passive stress coping ways rather than self-confident and optimistic stress coping ways.Keywords: Perceived social support, ways of stress coping, high school students, dormitory