Levinson`un kuramı açısından ilk yetişkinlik dönemindeki bireylerin yaşam yapılarının incelenmesi

Abstract

İlk yetişkinlik, alanyazında yaşam boyu gelişim çerçevesinde ele alınan önemli dönüm noktalarından biridir. İlk yetişkinlik dönemi, psikolojik olarak yaşamın en doyumlu ve bir o kadar da yıpratıcı yıllarını oluşturmaktadır. Öteden beri ilk yetişkinliği açıklamaya çalışan kuramların evrenselliği tartışılmaktadır. Bu açıdan, Levinson'un bireysel yaşam yapısı kuramı ile ilgili farklı kültürleri ve bireysel farklılıkları gözetecek çalışmaların yapılması gerektiği önerilmektedir. Bu noktadan hareketle bu araştırmanın amacı, Levinson'un bireysel yaşam yapısı kuramına göre ilk yetişkinlik dönemindeki bireylerin yaşam yapılarını, yaşam akışlarını ve yaşam döngülerini incelemektir. Nitel desende olan bu araştırma olgu bilim (fenomenolojik) yaklaşımına dayanmaktadır. Çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme ile belirlenmiştir. Çalışma grubu Türkiye'nin yedi farklı coğrafik bölgesinde yaşayan ilk yetişkinlik dönemindeki 28 bireyden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen Bireysel Yaşam Yapısını Değerlendirme Formu (Yarı-yapılandırılmış görüşme formu) kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise, bilgisayar destekli nitel veri analizi programından (NVivo) yararlanılmış ve içerik analizi yöntemi kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Bu araştırmada yapılan içerik analizi sonucunda, yaşam yapısı, yaşam akışı ve yaşam döngüsü kategorilerine bağlı olarak dört tema ve bu temalara ait on dört alt tema elde edilmiştir. Yaşam yapısı kategorisinin altında benlik tasarımı ve sosyal ilişkiler temaları; yaşam akışı kategorisi altında öznel yaşantı teması ve yaşam döngüsü kategorisi altında genel yaşantı teması yer almıştır. Araştırma sonuçları, katılımcıların yaşamlarının bir geçiş döneminde (28-33 ve 40-45 yaş) var olan yaşam yapılarını değiştirme ve bir yerleşik döneminde (34-39 yaş) ise var olan yaşam yapılarını koruma görevini yerine getirdiklerini göstermektedir. Bir geçiş döneminde olan katılımcılar değişim odaklı ve bir yerleşik dönemde olan katılımcılar istikrar odaklı metafor kurdukları görülmektedir. Katılımcılar yaşam yapılarının merkezinde ailenin olduğunu düşünmektedirler. Katılımcıların yaşam akışlarındaki evlilik ve meslek yaşamlarında kriz yaşadıkları; krizle başa çıkma yöntemi olarak ise, problem odaklı krizle başa çıkma yöntemlerini denedikleri sonucuna ulaşılmaktadır. Katılımcıların yaşam döngülerinde aile kurmanın ve çocukların aileye dâhil olmasının birer dönüm noktası olarak gördükleri bulunmuştur.Anahtar Sözcükler: Levinson'un Yaşam Yapısı Kuramı, Yaşam Yapısı, Yaşam Akışı, Yaşam Döngüsü, İlk Yetişkinlik

Early adulthood is one of the important defining periods considered within life-long development in the relevant literature. Early adulthood period consists of psychologically the most satisfying as well as turbulent years of one's life. Universality of theories explaining early adulthood has long been discussed. In this respect, studies to be conducted on various cultures and individual differences relevant to Levinson's theory of individual life structure are recommended for consideration. Based on these, the purpose of current research is to study life structures, life course, and life cycles of individuals in the early adulthood period, regarding Levinson's theory of individual life structure. The current study in qualitative design is based on a phenomenology approach. Participants have been selected via maximum variety sampling, a purposive sampling method. Participants consist of 28 early adults living in seven different geographical regions in Turkey. Individual Life Structure Evaluation Form (semi-structured interview form) developed by the researcher was used to collect data. To analyze the data, a computer-supported qualitative data analysis software (NVivo) was used and data were analyzed through content-analysis method. Via the content analysis, four themes based on life structure, life course, and life cycle categories and fourteen sub-themes belonging to these categories were obtained. Self-concept and social relationships themes under life structure category; subjective living theme under life course category; and overall living theme under life cycle category were included. Research results show that participants perform the tasks of changing their current life structures during a transition period (28-33 and 40-45) and preserving their current life structures during a settled period (34-39) in their lives. It is observed that participants in a transition period make up metaphors focused on change and those in a settled period do so focusing on stability. Participants consider family in the center of their lives. It is concluded that participants experience crisis in their marriages and professional life within life course and they try problem-based coping methods to solve their crisis. It was found that participants considered starting a family and children included in the family as turning-points within their life cycles. Key Words: Levinson's Theory of Life Structure, Life Structure, Life Course, Life Cycle, Early Adulthood