Ömer seyfettin hikâyelerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programlarında yer alan değerler açısından incelenmesi

Abstract

Bireyin topluma katıldığı sosyalizasyon süreci aynı zamanda bireyin karakter özelliklerini kazandığı bir süreçtir. İnternet iletişiminin ve kitle iletişim araçlarının bu süreçte verdiği zararlı etkiler yapılan araştırmalarla ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte çocukların edebi eserlerle tanıştırılmaları, bu eserlerin çocuğun en güven duyduğu aile ortamında, aile bireyleri tarafından birlikte okunmalarının faydalı olduğu anlaşılmıştır. Değer aktarımının toplumların kendi varlıklarını sürdürmelerini sağlayan en önemli araçlardan birisi olduğu şüphesizdir. Sosyalizasyon sürecindeki çocuk ve gençlere geçmiş yüzyıllarda öykü ve hikâye anlatımı ile toplumun değerlerini aktarma, o zamanlarda oldukça önemli yöntemlerden birisi olmuştur. Toplum yeni bireyleri entegre etmeye çalışırken, bu yeni bireyler için eğlenceli ve güvenli olan bu yöntemin günümüzde formal eğitimin verildiği okullarda öğretim programlarını destekleyecek bir şekilde devam ettirilmesi değerler eğitimi açısından yararlı olacaktır. Bu araştırmanın temel amacı da Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğrencilere aktarılması için belirlenmiş olan Sosyal Bilgiler dersi öğretim programındaki değerlerin Ömer Seyfettin'in hikâyelerindeki yerini saptamak ve bu hikâyelerin öğretim programındaki çabalara ek olarak yapabileceği muhtemel katkıları incelemektir. Bu amacı gerçekleştirebilmek için çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını Ömer Seyfettin'in hikâyeleri oluşturmaktadır. Ömer Seyfettin'in araştırma kapsamı içine alınan hikâyelerinden veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. Toplanan verilerin analizinde ise betimsel ve içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda Ömer Seyfettin'in Yalnız Efe ve araştırma kapsamına alınan diğer hikâyelerinde belirlenen değerlerin 17 adedine ulaşılabilmiştir. Sosyal Bilgiler dersi öğretim programlarında belirlenmiş olan değerlerin tümünün aktarımını yapan tek bir hikâye bulunmamaktadır. Bu araştırmada Ömer Seyfettin'in hikâyelerinin öğrencilere sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerleri iletmesi bakımından faydalı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

The socialization process in which individuals participate in society is also a process by which individuals get their own characteristic traits. The harmful effects of web communication and mass media in this process have been revealed by researchs. It also has been found useful that be introduced children with literature and read books together with children in safety of family home where child feels the safety. Transmission of values undoubtedly is one of the most important instruments to maintain societies own presence. Storytelling in the past ages was the most used way to transmit the values to children and adolescences in socialisation period. It will be helpful to take advantage of the enjoyable and safe instrument, the storytelling, as supportive to teaching programs in schools while the socity tries to integrate the newcomers, The main objective of this research is to determine the location of the values which were selected to be transmitted to students in the Social Studies courses by Ministry of Turkish Education (MEB). And possible contributions of those stories in addition to the efforts made by teaching program. To reach the targets of this research, The Survey Method which is amongst the Qualitative Research Techniques has been used. Data source of this research is constituted by Ömer Seyfettin's stories. The data were obtained by document analysis from the stories of Ömer Seyfettin which are under the scope of this research. Descriptive Survey Model and And Content Analyzing has been used to analyze the gathered data. 17 of the defined values has been reached in the Ömer Seyfettin's ` Yalnız Efe` and other selected stories which are in the scope of research. There is any story which contains all the defined values. In this research, it has been reached that Ömer Seyfettin's stories could be useful to transmit the values which are in the Social Study courses teaching program.