Üniversite öğrencilerinin öz-duyarlık ve yaşam doyumu düzeylerinin olumlu sosyal davranış eğilimlerini yordayıcı rolünün incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin olumlu sosyal davranış eğilimleri, özduyarlıkdüzeyleri ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma,ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, Orta KaradenizBölgesinde yer alan bir ildeki üniversitenin öğrencilerinden oluşturulmuştur. Çalışma grubunabu üniversitenin fen edebiyat, ilahiyat, mühendislik ve iktisadi ve idari bilimler fakültelerininve meslek yüksek okulunun çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 1., 2., 3. ve 4. sınıföğrencilerinden 384'ü kadın ve 206'sı erkek olmak üzere toplam 590 öğrenci dahil edilmiştir.Bu çalışmada dört farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Birincisi, katılımcıların sosyodemografikbilgilerinin toplanması amacıyla kullanılan Kişisel Bilgi Formu'dur. İkinci olarak,katılımcıların olumlu sosyal davranış eğilimi düzeyini ölçmek için Olumlu Sosyal DavranışEğilimi Ölçeği (Prosocial Tendencies Measure) kullanılmıştır. Üçüncü olarak, bireylerin özduyarlıkdüzeyini ölçmek için Öz-duyarlık Ölçeği (Self-compassion Scale) ve son olarak dakatılımcıların yaşam doyumu düzeyini belirlemek amacıyla Yaşam Doyumu Ölçeği (TheSatisfaction with Life Scale) kullanılmıştır. Veriler SPSS 20 aracılığı ile analiz edilmiştir.Analizler kapsamında güvenirlik analizleri, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyansanalizi, Tukey testi, korelasyon analizi ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizlersonucunda, kamusal, itaatkar ve gizli olumlu sosyal davranış eğilimleri bakımındancinsiyetler arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Erkek katılımcıların kamusalolumlu sosyal davranış eğilimi kadınlara göre daha yüksekken; itaatkar ve gizli olumlu sosyaldavranış eğilimi daha düşüktür. Ayrıca özgeci olumlu sosyal davranış ile öz-duyarlığınnegatif alt boyutları (aşırı özdeşim, öz-yargılama, yabancılaşma) arasında pozitif ve yüksekdüzeyde ilişkilerin olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanında özgeci olumlu sosyal davranış ileöz-duyarlık toplam puanı arasında negatif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğubulunmuştur. Araştırmanın sonuçları ilgili alanyazına dayalı olarak tartışılmıştır. Bu sonuçlarışığında, alandaki çalışanlara, bu konuyu ileride çalışabilecek olan araştırmacılara,ebeveynlere ve öğretmenlere yönelik öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Olumlu Sosyal Davranış Eğilimi, Öz-duyarlık, Yaşam Doyumu, Özgecilik, Yardımseverlik, Öz-sevecenlik

In this research, the relationship between prosocial behaviour tendencies, selfcompassion, and life satisfaction levels of university students was examined. The currentstudy was designed as a correlational study. The participants of the study were sampledconveniently among the students attending a university located in a city in the Central BlackSea Region. The study included 384 females and 206 males (totally 590) students. Theparticipants were the students of the various faculties including science-literature, teology,engineering, economics, administrative sciences, and vocational school. Four differentinstrıments were used to collect data: First of all is Demographic Information Form was usedto gather social-demographic information about the participants. Secondly, ProsocialTendencies Measure was used to measure the level of prosocial tendency of the participants.Thirdly, Self-compassion Scale was used to measure the self-compassion level of theparticipants. Finally, the Satisfaction with Life Scale was instrumentalized to determine thelife satisfaction level of the participants. The collected data were analyzed with the SPSS 20.Various analyses including reliability analysis, independent sample t-test, one way ANOVA,Tukey test, correlation, and regression were conducted. The present study resulted that thereis a significant difference between male and female studnets in terms of public, compliant andanonymous prosocial behavior tendency. Public prosocial behaviour tendency of malestudents was found higher than that of females. Conversely, compliant and anonymousprosocial behaviour tendency of males was found lower than that of females. It was alsofound that the relationship between altruistic prosocial behaviour and negative subscales ofself-compassion (over identification, self-judgment, isolation) was positive and high. Besides,a negative and moderate relationship between altruistic prosocial behaviour and selfcompassiontotal score was found. Finally, the participants living in cities or in metropolitianareas have more life satisfaction than those living in towns or villages. The results of theresearch were discussed based on the relevant literature. So that some suggestions werepresented the experts working, the researchers, parents and teachers.Key Words: Prosocial Behaviour Tendency, Self-compassion, Life Satisfaction,Altruism, Self-Kindness, Helpfulness.