Evlilik Rol Beklentileri Ölçeğinin geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışmada bireylerin evlilik rol beklentilerini değerlendirebileceği bir ölçek geliştirilmiş ve daha sonra da bu ölçeğin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma iki ayrı katılımcı grubunda toplam 766 kişi ile yürütülmüştür. Araştırma verileri 2014-2015 eğitim - öğretim yılında toplanmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde hem evli ve bekar bireylerden alınan rol beklentileri hem de alanyazın ve daha önce geliştirilmiş ölçme araçları dikkate alınarak madde havuzu oluşturulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, yeni geliştirilen evlilik rol beklentileri ölçeği, ilişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ölçeği ve Bem cinsiyet rolü envanteri kullanılmıştır. Evlilik rol beklentileri ölçeğinin yapı geçerliği, madde toplam korelasyonu, %27'lik alt-üst grup farkının anlamlılığı, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile araştırılmıştır. Ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliği ise ölçek puanları ile ilişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ölçeği ve Bem cinsiyet rolü envanteri puanları arasındaki ilişkilerin ortaya konulması yoluyla incelenmiştir. Güvenirlik analizleri ise iç tutarlık Cronbach alfa ve test-tekrar test yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Varimaks döndürme yöntemiyle gerçekleştirilen temel bileşenler analizi sonucunda 40 maddeden oluşan ölçeğin toplam varyansın % 36.25'sini açıklayan iki faktörlü bir yapı gösterdiği belirlenmiştir. Bu faktörler `geleneksel` ve `eşitlikçi` ve olarak isimlendirilmiştir. Bu iki bileşenli yapı doğrulayıcı faktör analizi ile doğrulanmış ve uyum indekslerinin iyi uyuma işaret ettiği tespit edilmiştir (NFI = .92, NNFI = .95, CFI = .96, IFI = .96, RMSEA = .061, GFI = .79, AGFI = .76, SRMR = .074). İlişkisel-bireyci-toplulukçu benlik ölçeği ve Bem cinsiyet rolü envanteri ile yapılan ölçüt bağıntılı geçerlik çalışmaları sonucunda elde edilen korelasyon değerleri ölçeğin geçerliğini destekler niteliktedir. Ölçeğin Cronbach alfa katsayısı ile iki hafta süreli test- tekrar test güvenirliği sırasıyla geleneksel faktör için .93 ve .95 eşitlikçi faktör için .88 ve .66 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak ERBÖ'nün evlilik rol beklentilerini ölçmek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu düşünülmektedir.

The aim of the study was to develop The Marital Role Expectations Scale and test its validity and reliability. The study was carried out with 766 individuals among two different samples. The research data were collected 2014 - 2015 academic years. Married and single individuals' views, previous researches and previously developed instruments were used to generate item pool. Information sheet, relational – individual - collective self-aspect scale, Bem sex role inventory and the marital role expectations scale developed by the researcher were used to collect data. The construct validity of the Marital Role Expectations Scale were examined by item-total correlations, t - tests between the means of upper 27 % and lower 27 %, exploratory and confirmatory factor analyses. Criterion related validity of the scale was investigated by revealing relationships between marital role expectations scale and relational - individual - collective self-aspect scale and Bem sex role inventory scores. Reliability analyses were carried out with internal consistency Cronbach alpha and test-retest reliability methods. Principal component analysis with a varimax rotation showed that 40 items of the scale contained two factors, representing 36.25 % of the total variance. These two factors titled as 'traditional' and 'equalitarian'. Confirmatory factor analysis of the two-component structure indicated an acceptable fit between the predicted model and the observed data (NFI = .92, NNFI = .95, CFI = .96, IFI = .96, RMSEA = .061, GFI = .79, AGFI = .76, SRMR = .074). Correlations coefficients between relational - individual - collective self-aspect scale, Bem sex role inventory and the marital role expectations scale scores supported criterion related validity. For the traditional and the equalitarian factors, Cronbach alpha coefficients were .93 and .88, respectively. In addition, test-retest reliability coefficients were found .95 and .66, respectively. In conclusion, the marital role expectations scale was considered reliable and valid instrument to measure marital role expectations.