Emerging security structure of Europe after cold war

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada, genel olarak Batı Avrupa ülkelerinin soğuk savaş sonrası yeniden yapılanma sürecine giren güvenlik meselesi ele alınmaktadır. Konunun daha iyi anlaşılması ve meseleye ışık tutması için, güvenlik yapılanmalarının ele alındığı dönemin genel özellikleri ve değişen dünya konjüktürü, ilk bölümde işlenmekte ve iki kutupluluğun sona ermesiyle meydana gelen boşluğun Avrupamn güvenlik yapışma etkisi ele alınmaktadır. Konunun teorik çerçevesinin diğer bir yam ise güvenlik kavramının analizidir. Tarihsel olarak hep askeri çerçeve içinde ele alman kavramın günümüzde nasıl değiştiği ve yeni boyutlar kazandığı işlenmiş ve bu değişimin Avrupa güvenlik yapışma etkisi vurgulanmıştır. Bu bağlamda üzerinde durulan diğer bir konu ise değişim kavramının kendisidir. 21. yy' la yaklaştığımız şu günlerde hayatın her safhasında meydana gelen değişiklikler ve bunların yansıması önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Esasen tezde anlatılmak istenen ve teze konu teşkil eden temel mesele, bütün bu değişikliklerin meydana getirdiği yeni oluşum ve yapılanmaların Avrupa güvenliği bağlamında haritasının çıkarılması ve yeni mimarinin üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Soğuk savaş sonrası yeniden şekillenen Avrupa güvenliğinin genel özelliklerinin anlaşılması, iki kutuplu düzenin ortaya çıkardığı tarihsel ortamın anlaşılmasıyla yakından ilişkilidir. Bu sepepten dolayı, Avrupa güvenliğine etki eden temel faktörlerin incelenmesinden önce, olayın tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Rusyanın çöküşüyle başlayan tarihsel değişimin bir yansıması olan Avrupa güvenlik yapısının yeniden yapılanmasına etki eden faktörler dört ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar; ABD ve bu merkezli politikalar ve yönelimler, Rusyanın durumu, NATO'nun genişlemesi ve Avrupa birliği üyelerinin birbirleriyle olan ilişkileri ve politik öncelikleridir. ABD'nin Avrupa güvenliğine olan yaklaşımım NATO bağlamında ele aldığımız zaman, Avrupa güvenliği ve yeniden yapılanmanın genel niteliklerinin belirlenmesinde ne derece önemli ve vazgeçilmez bir etmen olduğu karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte diğer faktörler de ayrı ayrı önem arzetmektedir. ÖzellikleJV Avrupa devletlerinin güvenlik mimarisini şekillendirmedeki rolleri ve belli başlı devletlerin (Almanya, Fransa ve İngiltere) politik öncelikleri dikkate alınması gereken unsurlardandır. Ele alınması gereken bir diğer mesele ise, soğuk savaş sonrasında ortaya çıkan ve çevre ülkeleri tehdit eden bir dizi karışıklık ve iç savaşlardır. Kontrol edilemediği zaman yayılma riski taşıyan bu tehditlerin kontrolü Avrupa devletlerinin ortak çaba ve ortak politikalar belirlemesiyle mümkün olabilecektir. Bunun sağlanması ve farklı devletlerin farklı yönelimlerinin eşgüdümlü hale getirilmesi ise, ortak savunma ve güvenlik meselelerinin kurumsallaştuılmasıyla ilgilidir. Günümüz Avrupasında ortak güvenlik meselelerinin görüşülüp kararlar alınacağı kurumsal altyapı mevcut olmakla birlikte, tam olarak işlevselliğini kazanamamıştır. Ancak, son gelişmelerinde etkisiyle, NATO diğer Avrupa örgütlerine göre (Batı Avrupa Birliği, Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) güvenlik meselelerinde önemli bir söz hakkı elde etmiştir. Son olarak, Avrupa güvenliği bahsinde ele alman mesele ise Avrupa devletlerinin yeni güvenlik mimarisinin sağlam temellere dayandırılması bağlamındaki politika ve hedefleridir. Temelde üç ana başlıkta toplayabileceğimiz bu kategorideki öncelikli olan mesele Avrupa birliğinin derinleştirilmesi ve genişletilmesidir. Rusya kaynaklı tehditlerin ve Avrupayı çevreleyen yada dolaylı olarak Avrupa güvenliğiyle alakalı olan ülkelerden kaynaklanabilecek ve Avrupa ülkeleri için tehdit oluşturan unsurların yalıtılması da Avrupa ülkeleri için bir öncelik teşkil etmektedir. Sonuç olarak, 1990'lu yıllarda başlayan ve yaklaşık olarak on yılım tamamlayan Avrupa Güvenlik yapılanması, ilk yıllara göre hayli mesafe katetmiş olmasına rağmen, bazı iç ve dış kaynaklı sebeplerden dolayı tam olarak sağlamlaştınlamamıştır. Önümüzdeki yüzyılda, eğer önemli bir değişiklik olmazsa, hali hazırdaki durumun belli bir müddet daha devam edeceği söylenebilir.

ABSTRACT This dissertation aims at the investigation of the new security architecture of the Western European countries after the end of the Cold War. It starts with the description of the global political environment of the day that the European security structure is being formed. It is important because identification of the main patterns of global politics and global trends help us to understand better the dynamics of the process of re- emerging European security architecture. The theoretical framework of the subject also includes the study of security as a changing concept. It is necessary to note that, in the last two decades, perception of the concept of security has changed greatly and extended through several directions that in the end affected the new security policies of the governments in our age. What is emphasized in this study is the concept of change. In all aspect of the life we observe essential changes that affects the old patterns from its fundamental. From global politics to interstate relationships, from economical transaction to the living style of the people. In this global setting, after the end of the Cold War, European security entered a period of transition from Cold War patterns to the new one. In order to clarify the main characteristics of European security a brief look to its historical evolution is included in the second part. This part constitutes the core of the subject matter because it describes the main tenets of European security architecture. There are four elements that affect the formation of a new security design for Europe. The first one is the role of the US that has been a reality in European affairs for 60-70 years starting from the First World War. A second category is the NATO's eastward expansion that has taken place in the agenda of the European states in the last decades within the context of a new Europe. The other element is the position of Russia that has been an important dynamic in the formation of new security architecture. The last heading to be included in this category is the inter-state relationships of the European states that affected the new security design. Obviously, their willingness, policies and approaches to the main issues of security had been among the main determinants of the new structure.One of the reason that compels the European states to take a common stance in the process of forming a new secure environment is the emergence of the new threats and sources of instabilities. In the last decades, Europe has witnessed bloody conflicts, civil wars, ethnic strife that threatens the general stability of the continent. Additionally, migration, drug trade, terrorism, spread of criminal activities also pose threat to the well being of the European citizens. Facing with such problems fostered the efforts of European states to create an institutional environment where all the involved parties come together and come out with a common strategy to deal with. Actually, there occurred some problems on the way of institutionalization of the security of the European states. Unclear responsibilities of the organizations, different policies of Western states, deficiencies of the institutions can be listed among them. After some years of uncertainty and competition, NATO among them gained the role of leading security organization of Europe. Its successes in Bosnia and Kosovo and ability to transform itself to new strategic environment consolidated its place in European security architecture. In order to provide a continuous peaceful and secure environment in Europe, the Western states has three categories of priorities. The first one is the process of consolidation. It includes both deepening and widening of EU. Neutralizing Russian threat is also an important objective for the Europeans. What they are trying to do is to isolate the sources of instabilities stemming from Russia and to contribute to the stabilization of the country. The third one is the objective of stabilizing the rest, including Balkans, Maghreb countries and Middle East. It is because that, Western states are strong economical and political relationships with these countries. Any disturbance or incident may have negative reflections in the European continent. Consequently, the process of creating a new security design for Europe, currently so many problems and a long way to go. But we should also say that, when compared to the early years of 1990s, some progresses were made on the way of a peaceful and secure environment in Europe.