Türkmen Türkçesinde istem (Valenz)

Abstract

Bu çalışmada, Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki isimlerin fiillere bağlanırken hangi hâl eklerini aldığı konusu (istem) işlenmiştir. Türk lehçelerinde istem konusunda pek fazla araştırma bulunmamaktadır.Çalışmamız temel olarak dört bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölüm sayılabilecek Giriş bölümünde hal ekleri ve istemle ilgili özlü bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, Türkiye Türkçesinde de bulunan Türkmence fiillerin istem durumlarını; üçüncü bölümde, Türkiye Türkçesinde bulunmayan Türkmence fiillerin istem durumlarını inceledik. Bunları, istem sayıları ve aldıkları hâl eklerine göre değişik kategoriler hâlinde ele aldık. Her bahiste sayılarını ve yüzdeliklerini de vererek istatistikli bir araştırma ortaya koymayı amaçladık. Dördüncü bölüm olarak kabul edebileceğimiz Sonuç bölümünde ise, yaptığımız çalışmanın sayısal verilerini özlü bir şekilde sunduk.Çalışmamızın en son kısmında, hangi fiilin hangi hâl ekleriyle kullanıldığını merak edenlerin kolayca görebilmesi için bütün isimleri alfabetik olarak aldıkları hâl ekleri ve örnek cümleleriyle birlikte derli toplu olarak verdik.

In this thesis, we studied about the situational suffixes (valenz) which are used to attach the nouns to the verbs in the Turkmen Turkish and Turkey?s Turkish. There are not many researches about valenz in Turkish dialects.Our study basically has four chapters. We gave substantial information about the situational suffixes and valenz in the introduction part that can be considered as the first chapter. We examined the status of valenz of the Turkmen verbs which exist in Turkey?s Turkish in the second chapter, and the status of valenz of the Turkmen verbs which do not exist in Turkey?s Turkish in the third chapter. We tried to present a statistical study gibing the numbers and percentages. In the conclusion, we fundamentally intended to give the quantitative data of our study.In the last part of our study, we gave all nouns in an alphabethical order together with the situational suffixes they take and with sample sentences for the ones who are interested in which verb is used with which situational suffix.