Hulasatu`ş-Şüruh adlı Mesnevi şerhinin üçüncü cilt 130-254 varaklarının günümüz harflerine aktarılması ve incelenmesi

Abstract

Büyük bir Türk şâiri ve mutasavvıfı olan Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî (M.1207- 1273) tarafından yazılan Mesnevî-i Şerîf, Fars diliyle ve aruzun Fâilâtün- Fâilâtün- Fâilâtün kalıbıyla yazılmıştır. Mesnevî tarzındadır; yani her beyit kendi arasında kafiyelidir. Mevlânâ, eserini 13 Mayıs 1263 tarihinde söylemeye başlamış, Hüsameddin Çelebi de yazıya geçirmiştir. Tamamı altı cilttir. 25.700 beyitten meydana gelmiştir. Mesnevî'nin konusu yüzlerce hikâye ve bunların yorumundan ibarettir. Mesnevî ?i Şerîf, Kurân-ı Kerim'den ve Hadîs-i Şerîflerden sonra, İslâm âleminde en çok okunan ve hakkında çalışma yapılan eserlerdendir. Mesnevî'nin ve Mevlânâ Divan'ının Doğu ve Batı dillerinde sayılamayacak kadar çok çevirileri, yorumları ve antolojileri vardır.İşte bu şerhlerden biri olan Molla Murat'ın Hülâsatü'ş-Şürûh isimli çalışması bu tezin konusunu teşkîl etmektedir. Eser 19. yüzyılda yazılmıştır. Elimizde iki nüshası mevcuttur. Bu çalışmada esas aldığımız metin, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunan TY 6309 numaralı nüshadır.Bu çalışmada şerh ve şerhin özelliklerini Giriş Bölümünde anlattık. Ayrıca mesnevi şerhlerinden söz ettik.Birinci bölümde, Murat Molla hakkında bilgi vermeye çalışarak hayatı, edebî şahsiyeti ve eserlerinden söz ettik.İkinci bölümde eseri, dil özellikleri bakımından ve Tasavvufî şerh geleneğine göre incelemeye çalıştık.Üçüncü bölümde ise 3. Cildin 125.-256. varakları arasındaki 131 varağı Osmanlı Türkçesi'nden günümüz harflerine aktardık. Bu tezi hazırlarken yararlandığımız eserleri gösterdiğimiz listeyi ekledik. En sona tıpkıbasımdan örnekler ilave ettik.Anahtar Kelimeler : Mevlânâ, Mesnevî, Tasavvuf, Şerh, Murat Molla, Hülâsatü'ş-Şürûh, Beyit

The `Masnawi-i Sharif` has been written in Persian language with `Aruz` scale and with the rhythm of `Failatün-Failatün-Failatün` by great Turkish Sufi and poet Mawlana Jalaladdin Rumi (1207-1273). It is in the form of `Masnawi`; namely each verse is rhymed by itself. Mawlana has started to deliver his work in 13.May.1263. Husameddin Chalabi has written it down. It is totally six volumes. It consists of 25.700 verses. The topic of Masnawi covers hundreds of tales and their comments. The Masnawi-i Sharif is the book which is read-most after primary sources of Islam such as Qur'an and Hadith in Islamic world and also many researches have been carried out regarding Masnawi. On the other hand there are innumarable translations, comments and anthologies of the `Mawlana's Diwan` in eastern and western languages. (Encyclopedia of Hayat, Volume II, p. 820).That is the work `Hulasatu'ş-Şüruh` by Molla Murat which is one of those comments of Mawlana's Diwan, is the subject of this dissertation.It was written at 19. century.Two copies of the work available for us to work, we have worked about it, registered with number TY 6309 in the University of Istanbul Library.In our work we explained this Sharh (comment) and its specifications. Meanwhile other Sharhs (Book of comments) have been outlined.In the first chapter we have given information about Murat Molla, his personality concerning literature and his works.In the second chapter we have tried to investigate it from the aspect of Sufi Sharh (comment) tradition and language specificationsIn the third chapter we have transfered 131 leaves between 125-256 the third volume from Ottoman Turkish into present alphabetical letters. Then we prepared a bibliography with the books that we used during our research. At the end we put identical edition.KEY WORDS : Mevlânâ, Mesnevî, Mysticism, Commentary, Murat Molla, Hülâsatü?ş-Şürûh, Couplet