Tanzimat tiyatrosunda kadın

Abstract

Türk toplumunda kadının yerinin tartışılmaya başlanması Osmanlı modernleşme hareketiyle önemli bir paralellik gösterir. XVIII. yüzyılda, önceleri askeri alanda başlayan Osmanlı modernleşme hareketi, XIX. yüzyılda imparatorluğun Batı karşısında geri kalmışlığının kabulüyle birlikte içtimai hayatın bütün katmanlarına yayılmıştır. Bu durum zaman içinde toplumda seferberlik haline dönüşmüş ve hemen ardından ?Batılı ve Modern bir neslin inşası? fikri ortaya çıkmıştır. Böylece kadın ve erkeğin toplumdaki konumunun yeniden ele alınması zorunlu hale gelmiştir.Batı tipi bir toplum için yapılan çalışmalar her ne kadar erkeği hedef alsa da, erkeğin ilk öğretmeninin evdeki anne ya da kadınlar olması kadının da modernleşmesini zorunlu kılmıştır. Bir zorunluluk ilişkisi içerisinde gelişen bu durum, kadınlara yönelik okulların, mesleki eğitim veren kursların açılmasını sağlamıştır. Özellikle Tanzimat fermanın ilanından sonra gelişen matbuat âleminde kadının Osmanlı toplumundaki konumunu tartışan pek çok gazete yazısı yazılmış, kadınlarla ilgili kitaplar neşredilmiştir. Dönemin pek çok edebi eserlerinin en önemli konularından birisi kadın meselesi olmuş ve olmaya devam etmektedir.Çalışmamızda, Osmanlı kadınının Tanzimat dönemi tiyatro metinlerinde nasıl ele alındığını sorusuna cevap aranmış, piyeslerdeki kadına ait meseleler: aile ve evlilik ilgili meseleler, eğitim ile ilgili meseleler ve sosyal hayata ait meseleler olmak üzere üç kısımda incelenmiştir. Ayrıca Tanzimat dönemi tiyatro metinlerinde kadın tipleri ideal, menfi, cariye kadın tipleri şeklinde incelenerek Tanzimat dönemi kadın algısını belirlemeye çalıştık.

Women's place in Turkish society begins to be discussed with the Ottoman modernization movement is an important parallel. XVIII. century, the formerly Ottoman modernization movement, which started in the military field, XIX. century of the empire with the West against the accepted social backwardness has spread to all layers of life. In this case, over time, community mobilization, and soon after was transformed into a `modern Western, and the construction of a generation` idea has emerged. So that the position of women and men in society has become mandatory to be reconsidered.Western type of society, although the work is targeted at men, though, the first teacher of men or women to be mothers at home in women's modernization was necessitated. Obligation to develop a relationship in this case, schools for women, the opening of the course that has provided vocational training. After the declaration of the Tanzimat edict, especially in the developing world of the Press to discuss the position of women in Ottoman society of the many newspaper articles written, books have been published about women. Many literary works of the period, one of the most important issue was the question of women and continues to be.In our study, the Ottoman woman's Tanzimat period drama texts handled that answers to the question dialed, plays in the women's own issues: family and marriage issues, education-related issues and social life of issues in three parts were investigated. Moreover, the type of women in the Tanzimat period drama, the ideal, negative, concubines, female types as determined by examining the perception of women in the Tanzimat period, we tried.