Sâmiha Ayverdi`nin ?İbrahim Efendi Konağı? adlı eserindeki cümle yapılarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada son dönem Türk edebiyatının önde gelen yazar ve mütefekkirlerinden olan Sâmiha Ayverdi'nin olgunluk döneminde kaleme aldığı eserlerden biri olan ve birçok yazar ve eleştirmen tarafından onun en önemli eseri olarak gösterilen ?İbrahim Efendi Konağı? romanı cümle yapıları açısından ele alınmıştır. Eserde geçen bütün cümleler yapı, tür, anlam ve yüklemin yeri bakımından incelenmiş, eser bu bakımında analiz edilmiş ve elde edilen sonuçlar sonuç kısmında açıklanmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Sâmiha Ayverdi'nin kullandığı dil ve üslup hakkında bilgi edinmek amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Sâmiha Ayverdi'nin ?İbrahim Efendi Konağı? adlı eserinde birleşik cümle çeşidini diğer cümle çeşitlerine göre daha fazla kullandığı tespit edilmiştir. Cümleler yüklemin yerine göre incelendiğinde, Türkçe'nin geleneksel yapısına uygun olarak fiil cümlelerin ağırlığı görülmüştür. Anlamlarına göre cümleler tasnif edildiğinde, olumlu cümlenin diğer cümle çeşitlerine göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, Türkçe'nin cümle yapısına uygun olarak da kurallı cümlenin hâkimiyeti söz konusudur.Bu sonuçların yorumlanmasıyla, Sâmiha Ayverdi'nin ?İbrahim Efendi Konağı? isimli eserinde birleşik cümleyi, kurallı cümleyi, olumlu cümleyi ve fiil cümlesini tercih ettiği tespit edilmiştir. Eserdeki cümleler, anlam bakımından anlaşılır cümlelerdir. Yazar, farklı yapıdaki cümleleri bir araya getirmekte başarı göstermiştir.nahtar Kelimeler: Sâmiha Ayverdi, İbrahim Efendi Konağı, Cümle Türleri

In this study, the novel ?İbrahim Efendi Konağı? written at a mature age by Samiha Ayverdi, who was one of the distinguished writers and thinkers in Turkish literature, and considered by many writers and critics to be her most important work, will be discussed in relation to its syntax as a whole. All of the sentences in this work will be studied in terms of structure, type, meaning and where the predicate places in the sentence; the work will be analyzed by this regard and the results will be stated in the conclusion chapter.The purpose of these examinations is to get information about the language and style of Samiha Ayverdi. Based on the results acquired, it is confirmed that in ?İbrahim Efendi Konağı?, Samiha Ayverdi uses compound sentences more than other sentence types. When the sentences are examined with respect to where the predicate places in the sentence, it is seen that clauses of which predicate is a verb are vastly used in accordance with the traditional structure of Turkish. When the sentences are classified according to their meanings, it is determined that positive sentences are high in number in comparison with other types. Moreover, in compliance with the sentence structure of Turkish, canonical sentences are dominant in the work.By interpreting results mentioned above, it is confirmed that Samiha Ayverdi, in her ?İbrahim Efendi Konağı?, prefers compound, canonical and positive sentences and clauses of which predicate is a verb. The sentences in this work are clear, comprehensible with regard to their meanings. The writer manages to use sentences of different structures successfully.Keywords: Sâmiha Ayverdi, İbrahim Efendi Konağı, Types of Sentences