Neşâtî Divan`ında sevgili tipinin incelenmesi

Abstract

XVII. yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu'nun siyâsi yapısındaki istikrârı kaybederek çözülme sürecine girmesine karşılık Klâsik Türk Edebiyatı'nın bir önceki yüzyıla nazaran gelişimini hızla sürdürdüğü ve sanatkârların döneme tesir eden edebî eğilimler ile gelenek çerçevesinde ürün vermeye devam ettiği bir yüzyıl olmuştur. Bu dönemde edebî çevrenin gelişmesine paralel olarak Nâbî, Nâ'il'î, Sâbit, Şeyhülislam Yahyâ, Şeyhülislam Bahâyî, Nev'izâde Atâyî, Nedîm-i Kadîm, Fehim ve Neşâtî gibi adını yüzyıl ile müsemma kılan pek çok değerli şair yetişmiştir. Fakat hem Sebk-i Hindî'nin önemli temsilcilerinden biri olarak addedilen hem de bilhassa gazellerindeki özgün duyuş tarzı ve zengin hayal gücü ile tez çalışmamıza temel teşkil eden Neşâtî, bu dönem şairleri arasında ayrı bir öneme haizdir. ''Neşâtî Divanı'nda Sevgili Tipinin İncelenmesi'' adlı çalışmamızın muhtevası alt başlıklar ihtiva etmek suretiyle üç ana başlıkta toplanmıştır: Birinci bölüm; XVII. yüzyılda Osmanlı'nın Siyâsi Durumu ve Kültürel Hayat, XVII. yüzyıl Klâsik Türk Şiiri, Klâsik Türk Şiiri'nde Eğilimler, Neşâtî'nin Hayatı ve Eserleri, Edebî Anlayışı ve Üslûbu, ikinci bölüm; Aşkın Tezâhürü: Klâsik Türk Şiiri'nde Aşk olgusu, Âşık-Mâşuk-Rakîb İlişkisi, üçüncü bölüm; Sevgilinin Güzellik Unsurları ve Sevgiliye Ait Diğer Unsurlar'dan müteşekkildir. Anahtar Kelimeler: XVII. yüzyıl Klâsik Türk Şiiri, Neşâtî, Sebk-i Hindî, Sevgili, Güzellik Unsurları

XVIIth century has been a century that Ottoman Empire has started to lose stability in political constitution and walked into disintegration process however in Classical Turkish Literature has sustained its progress with respect to previous centuries and artists has kept on giving pieces according to literary tendencies with the frame of tradition.In this period paralelly with the progress of literary environment many precious poets such as Nâbî, Nâ'il'î, Sâbit, Şeyhülislam Yahyâ, Şeyhülislam Bahâyî, Nev'izâde Atâyî, Nedîm-i Kadîm, Fehim and Neşâtî has been brought up who was mentioned with the century.However,not only counted as one of the important representative in Sebk-i Hindî but also peculiar impression style in his ghazel and with affluent imagination Neşâtî had an importance in this periods' poets and that's the basis of our dissertation. Our study named the study of beloved character in Neşâtî's divan has three main headlines with their subtitles.First chapter :In XVIIth century the political and cultural life in Ottoman Empire,XVIIth century Classical Turkish Poems,the Tendencies in Classical Turkish Poems.The Life and Works of Neşâtî,his literary comprehension and manner.Second Chapter:Appearing Of Love,The Phonemenon of Love in Classical Turkish Poems,The Relationship between Loved-Beloved-Rival.Third Chapter :The component of Beauty of Beloved and the other components belonged to Beloved.Key Words: XVIIth century Classical Turkish Poem, Neşâtî, Sebk-i Hindî,Beloved,Components of Beauty.