Migren tanısı olan hastalarda kişilik yapı ve özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Migren, ataklarla seyreden ve günlerce devam eden, çoğunlukla tek taraflı yerleşimli, zonklayıcı özellikte, şiddetli ve kişinin günlük aktivitelerini olumsuz etkileyen kronik bir baş ağrısıdır. Hastalarda eş zamanlı psikiyatrik bozukluk görülme oranları oldukça yüksek düzeylerde olduğu gibi, migren oluşunda ve gidişinde etkili olduğu gösterilmiş birçok psikolojik etken de tanımlanmıştır. Belirli kişilik özelliklerinin varlığı, hastalık için öne sürülen psikolojik etkenlerden en çok üzerinde durulanlardan biridir ve uzun bir süredir araştırılmaktadır. Ancak kullanılan tanı ölçütleri, ölçekler ve çalışmaların yapıldığı popülasyonların farklılığı, tipik özelliklerin saptanmasını güçleştirmektedir. Bu araştırma, migren tanısı almış aynı kişilerde, birbirinden farklı ölçekler kullanılarak belirlenmiş kişilik özellikleri ile migren arasındaki ilişkileri belirlemek ve bazı psikososyal değişkenlerin yordayıcı etkilerini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini, 18-65 yaş aralığında yer alan, hastanelerden nöroloji uzmanı tarafından Uluslararası Baş Ağrısı Topluluğu ölçütlerine göre tanı alan migrenli 60 kişi ve sağlıklı kontrol grubunu oluşturan 60 kişi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak katılımcıların tamamına Eysenck Kişilik Anketi – Gözden Geçirilmiş Kısaltılmış Formu (EKA- GGK), Mizaç Ve Karakter Envanteri (MKE) (Temperament And Character Inventory: TCI), Kişilik İnanç Ölçeği, Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) ve TEMPS-A Mizaç Ölçeği (Temperament Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego–Autoquestionnaire) uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, T-test (Bağımsız Örneklem T Testi), Tek Yönlü (One Way) Anova testi ve Pearson korelasyon analizleri uygulanmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre; migrenliler ile bazı kişilik özellikleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Eysenck Kişilik Anketinin nörotisizm ve yalan alt boyut puan ortalamaları migrenli kişiler arasında daha yüksek bulunurken, TAÖ ve Kişilik İnanç Ölçeği puan ortalamaları açısından iki grup arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Mizaç ve Karakter Envanterinin Yenilik Arama boyutu puan ortalamaları migreni olmayanlarda yüksek bulunurken (t=2,344;p=0,021<0,05), Kendini Yönetme boyutu puan ortalaması migrenlilerde düşük bulunmuştur. TEMPS-A alt boyutlarından siklotimik, irritabl ve anksiyöz mizaç puan ortalamaları ise migrenlilerde düşük bulunmuştur. Ölçekler arası korelasyonda ise toplam kendi kendini idare etme ve nörotisizm arasında zayıf, negatif yönde ilişki bulunmuştur (r=-0.401; p=0.00<0,05). Toplam kendi kendini idare etme ve borderline ile narsisistik arasında korelasyon zayıf, negatif yönde ilişki göstermiştir. Toplam kendi kendini aşma ve şizoid (şizotipal) arasında zayıf, pozitif yönde ilişki bulunmaktadır (r=0.259; p= 0,05< 0.05). Migrenli kişilerde Aleksitimi ve TEMPS- A ölçekleri eğitim durumları ile karşılaştırıldığında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.Sonuç olarak, migrenli kişilerde anlamlı kişilik boyutları olarak nörotisizm ve yenilik arayışı öne çıkmaktadır. Her iki boyutun da daha önceleri genetik ve biyolojik karşılıkları tanımlanmıştır. Bu kişilik boyutları üzerinden geliştirilecek modeller, migrenin oluşu ve seyrini açıklamakta yardımcı olabilir. Anahtar Kelimeler: Baş Ağrısı, Migren, Kişilik, Kişilik Özellikleri

Migraine is a chronic disease that generally has unilateral localization and characterized by severe and pulsating headache which could be continious for days and affecting people's daily activities negatively. As well as it is common to have high incidence of concurrent psychiatric disorders in patients, many psychological factors have been shown to be effective in the onset and course of migraine. The existence of certain personal traits is one of the mostly focused psychologic factors which have been researched for a long time. However, the used different diagnostic criteria, scale and patient populations makes the determination of typical characteristics difficult. The aim of the present study is to determine the relationships between the specified personal traits of patients and migraine by applying different sets of scales and to examine the effects of regressive actions of some psychosocial variables.The study groups include 60 migraine patients diagnosed in the hospitals according to the scales of International Headache Society Criteria for Migraine by neurologists and 60 healthy people as controls at the ages within the range of 18-65. Eysenck Personality Questionnaire (EPQR) (revised and shortened form), Temperament and Character Inventory (TCI), Personality Belief Questionnaire (PBQ), Toronto Alexithymia Scale (TAS-20), Temperament and Evaluation of Memphis, Pisa, Paris and San Diego Autoquestionnaire ( TEMPS-A) were applied to all participants as data collection instruments. T-test (Independent Samples T-test ), One Way Anova Test and Pearson correlation analysis were used fro statistical data analysis.In the present study, significant relationships have been found between the migraine and some personal traits. The average scores of neuroticism and lie subscales of Eysenck Personality Questionnaire's are higher in migraine patients while average scorring according to Temperament and Character Inventory and Personality Belief Questionnaire showed no significant differences between the groups. Novelty Seeking dimension of Temperament and Character Inventory values was found to be higher in control people (t=2,344;p=0,021<0,05), and the values of Self- Directedness dimension was found to be lower in migraine patients. Average scores of temperament in the cyclothymic, irritable and anxious subdmensions of TEMPS-A were reduced in migraine patients. In case of correlation analysis among the scales a weak, negative correlation was shown between total self-directedness and neuroticism (r=-0.401; p=0.00<0,05). It was found that a weak negative correlation between self-directedness, borderline and narcicism and a weak, positive correlation between self-transcendence and schizoid (schizotypal) (r=0.259; p= 0,05< 0.05). In addition when TEMPS-A and Alexithymia scales compared with educational statutes in migraine patients, a significant differences was determined.In sum, neuroticism and novelty seeking have been prominent as significant personality dimensions in people with migraine. Biological and genetic aspects of both dimensions are determined previously. The models improved upon these personality dimensions can aid to explain the onset and course of migraine. Keywords: Headache, Migrainee, Personality, Personality Traits. Personality Dimensions, Temperament