5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu`na göre haksız tutuklamadan doğan zararların giderilmesi

Abstract

Suçluların yakalanabilmesi ve toplum güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla ceza yargılaması sırasında kişi hak ve özgürlüklerine müdahale niteliği doğurabilecek bazı tedbirlere ihtiyaç duyulabilir. Tutuklama bu tedbirlerden biridir. Zira tutuklama ile henüz suçluluğu ispat olunmamış kişinin en temel haklarından biri olan özgürlüğü sınırlandırılmaktadır. Aşırılık halinde kişi özgürlüğünün keyfi biçimde ihlali anlamına gelebilecek tutuklamanın kanunlar ile düzenlenmesi gerekir. Türk hukuk sisteminde tutuklama, anayasal dayanağını Anayasa'nın 19. maddesinden almaktadır. Ayrıca tutuklama, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100-108. maddeleri arasında ve 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulü Kanunu'nun 69-76. maddeleri arasında düzenlenmiştir.Kanuna aykırı tutuklamalar veya kanuna uygun bir tutuklama sonrası hukuka aykırı uygulamalar nedeniyle haksızlığa uğrayan kişiler olabilmektedir. Hukuk devleti ve hakkaniyet ilkelerinin bir gereği olarak, Devlet'in her türlü haksız işlemi nedeniyle doğan zararın bir şekilde Devlet tarafından telafi edilmesi gerekmektedir. Bu haksız durumun önlenmesi için, tutuklamanın mutlaka hakim tarafından yapılması güvencesi ve tutuklama kararına itiraz kurumları düzenlenmiş iken, haksız tutuklama nedeniyle zarara uğrayanların zararlarının giderilmesi konusunda tazminat ve mahsup kurumları öngörülmüştür.Haksız tutuklama tazminatı ise, 5271 sayılı CMK'nun 141-144. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Tutuklanan kişinin anılan Kanun maddelerinde sayılan haller nedeniyle bir şekilde zarara uğradığı tespit edilir ve mahsup yapılarak zararın giderilmesi de mümkün olmazsa kişinin maddi ve manevi zararı, tazminat yolu ile giderilmeye çalışılır.Anahtar Kelimeler: Haksız Tutuklama Tazminatı, Mahsup, Koruma Tedbiri, Özgürlüğün Kısıtlanması, İdarenin Sorumluluğu

In the activity of assuring public security and arresting criminals, some measures that can bring about intervention to the human rights and freedoms during the judge may be needed.Detention is just one of these measures. Because with detention,one of the most fundemental right of man whose delinquency hasn?t been proved yet is delimitated. In that case ,it is necessary for the detention to be regulated by constitution and code in case that it may mean the violation of human freedom arbitrarily in case of exorbitance.The constitutional foundation of the detention has been in the article 19 of The Turkish Law Constitution.Besides, The detention has been regulated between articles 100-108 of Criminal Procedure Code numbered 5271 and articles 69-76 of Military Courts Of Establisment and Jurisdiction Methods Code numbered 353.But sometimes there may be people who has been acted unjustly as a result of illegal detention or illegal applications after legal detention. As a necessity of being Government Law and principles of justice,the losses arising from the government?s unjustifiable application should be compensated by the government. To prevent these unjustifiable detentions, it is necessary that the detentions should be decided by a judge and the losses of those who has suffered from unjustifiable detention should be compensated.According to the Turkish Law System, in the case of acquittal and in the case of being quilty of another case ,deduction is initially applicated. If there is no other case,the losses arising from the wrong detention is compensated by paying compensation.The compensation caused by unjustifiable application has been regulated between articles 141-144 of Criminal Procedure Code numbered 5271.Key words: Compensation caused by unjustifiable application, Deduction, The Protective Measures,Limitation of Personal Freedom, The responsibility of the Authorities.