Genel işlem koşulları ve Tüketici Hukukundaki görünümleri

Abstract

Günlük yaşantımızda çeşitli ihtiyaçlarımızın karşılanması amacıyla birçok kez borç ilişkisine girdiğimiz yadsınamaz bir gerçektir. Bu borç ilişkisinin ise daha ziyade sözleşme akdetme biçiminde gerçekleştiği, günümüzde kurumsal yapılar tarafından önümüze getirilen ve standart bir tarzda hazırlanmış olan sözleşmelere muhatap olduğumuz ve fakat söz konusu sözleşmeleri gerek zaman darlığı, gerek tecrübesizlik ve gerekse de mecburiyet durumuna binaen akdetme zorunda kaldığımız açıktır. Genel işlem koşulları denilen ve standart tarzda hazırlanan sözleşmelerle ilgili olarak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu?nun yayınlanmasından önce hukuk sistemimizde genel işlem koşulları adı altında özel olarak bir düzenleme bulunmamaktaydı. Ancak benzer nitelikte 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun?un 6. maddesinde ?Haksız Şart? adı altında bir düzenleme yer bulmuştur. ?Genel İşlem Koşulları ve Tüketici Hukukundaki Görünümleri? başlıklı tez çalışmam üç bölümden oluşmakta olup, birinci bölümde genel olarak sözleşme kavramı, sözleşmenin unsurları, sözleşme özgürlüğü, sözleşme özgürlüğünün unsurları ve sınırlamaları, tüketici ve tüketici sözleşmeleri açıklanmaya çalışılmıştır.İkinci bölümde, genel işlem koşulları, genel işlem koşullarının hukuki niteliği, unsurları, yorumu, denetimi, hukukumuzdaki yeri ile 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu?nun genel işlem koşullarını düzenleyen 20. ve devamı maddeleri de esas alınarak söz edilmiştir.Üçüncü ve son bölümde ise 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 25137 sayılı Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik hükümleri esas alınarak haksız şart kavramının içerdiği anlam, haksız şartın unsurları, denetimi ve yaptırımlarının neler olabileceği ve uygulamada yer alan bazı haksız şart örneklerine yer verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Genel Olarak Sözleşme, Tüketici, Tüketici Sözleşmesi, Genel İşlem Koşulları, Haksız Şart.

It is undeniable fact that on several occasions we conduct debtor-creditor relationship in our everday lives to fulfil our needs. This debtor-creditor relationship mostly occurs in a manner to conclude a contract. Nowadays, we are the object of contracts drawn up by the corporations in a standardized manner, yet we are obliged to conclude these contracts because of limited time, lack of experience and necessity. Before the Turkish Code of Obligations numbered 6098 and effectuated on 01.07.2012 was issued, there was no specific regulation with regard to standardized terms of contract. However, there was a similar regulation called ?Unfair Term? in the Article 6 of Consumer Protection Law numbered 4077. My dissertation with the title of ?Standardized Terms of Contract and its Reflections on the Consumer Law? consists of three chapters. In the first chapter, concept of contract in general, elements of contract, freedom of contract, elements of freedom of contract, limitations on freedom of contract, consumer and consumer contracts are tried to be explained. In the second chapter, standardized terms of contract, its legal characteristic, elements, implementation, auditing, the question of how it is regulated in both our legal system and comparative law are evaluated. Besides, the Article 20 and cont. relevant Articles of the Turkish Code of Obligations numbered 6098 and effectuated on 01.07.2012 are analyzed in this chapter. In the third and final chapter, the concept of unfair term, its elements, auditing and possible sanctions arising from it, and some examples of unfair term in practice are addressed by grounding on the provisions of Consumer Protection Law numbered 4077 and the By-law regarding Unfair Term in Consumer Contracts numbered 25137. Key Words: Concept of Contract in general, Consumer, Consumer Contract, Standardized Terms of Contract, Unfair Term