Ahmet Midhat Efendi`nin roman ve hikâyelerinde roman hakkındaki görüşleri

Abstract

Roman Tanzimat'la birlikte Osmanlı edebiyatına girmiş bir edebî türdür. Bu türün ilk örneklerini veren Osmanlı aydını Ahmet Mithat'tır. Eserleri aracılığıyla toplumu eğitmek isteyen Ahmet Mithat birçok düşüncesini açıklamak adına roman ve hikâyelerini bir araç olarak kullanmıştır. Roman ve hikâyelerinde roman türünün gelişimi, anlatım teknikleri, yapısı, sosyal toplumdaki rolü hakkındaki birtakım mü-talaalarını da zikretmiştir. Roman gerçekliği, roman türleri, roman okumanın faydası ve zararı, hangi tarz romanların okutulması gerektiği, roman ahlakının kriterleri gibi birçok mevzuyu Hace-i Evvel roman ve hikâyelerinin satır aralarına serpiştirmiştir. Bu sebeple onun roman ve hikâyelerini, bu türlerin özelliklerini taşımakla birlikte muharririn roman üzerine görüşlerinin yer aldığı birer teori kitabı olarak değerlen-dirmek de mümkündür. Bu tezde yazarın roman ve hikâyelerinde yer alan teorik dü-şünceleri belirli başlıklar altında derlenmiş ve değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Ahmet Mithat, roman, hikâye, roman teroisi, roman ger-çekliği, roman türleri, roman anlatım teknikleri, roman okumak, roman ahlakı.

Novel is a genre to enter Ottoman literature during the Tanzimat era. Prime examples of this genre were given by Ottoman intellectual Ahmet Mithat. Ahmet Mithat, who wanted to educate society with his books, used his novels and stories as a medium to express his various thoughts. He also adverted his works on development of novel genre, narration techniques, social role of the genre in his novels and stories. Subjects of reality of novel, novel genres, merits and faults of reading a no¬vel, which novel genres to read and charateristics of novel are some subjects that Hace-i Evvel wrote about in between his lines. For this reason his novels could be regarded as theory books in which Ahmet Mithat stated his views on novel genre. This thesis compiles Ahmet Mithat's theoretical ideas that can be found in his novels and stories under different topics.Key Words: Ahmet Mithat, novel, story, thoery of novel, reality of novel, novel genres, narration techniques, novel reading, ethics of novel.