Kültürün bireycilik toplulukçuluk boyutlarının tükenmişlik boyutları üzerindeki etkisi

Abstract

Bireyin çalıştığı örgüt, kişinin anlam arayışı ve beklentilerine cevap aradığı ve kendini gerçekleştirmeye çalıştığı `oyun alanları`ndan biridir. Modern hayatın önemli sorunlarından biri olarak karşımıza çıkan tükenmişlik, bu alanın kendi şartları ve gerekleri ile kişinin işe yüklediği anlam ve beklentileri arasında oluşan çelişkiye verilen tepkinin doğurduğu bir fenomen olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde insanların büyük bir bölümünün kendilerini `iş`leri ile var ettikleri, çalışma üzerinde anlam bulmaya yönelik bir arayış içerisinde oldukları görülmektedir. Örgütsel tehdit olarak görülen tükenmişliğin doğasının ve dinamiklerinin ortaya konması örgütlerin en önemli kaynağını oluşturan `insan`ın anlaşılması ve `çalışma yaşamında nereye doğru gidildiğinin öngörülmesi açısından` önemlidir. Tükenmişliğin dinamiklerinin anlaşılmasına katkı sağlamak amacıyla araştırma sorusu, `kültürün bireycilik-toplulukçuluk boyutları psikolojik bir olgu olan tükenmişliğe ilişkin sübjektif deneyim farklılıklarını açıklayabilir mi?` olarak belirlenmiştir.Bu çalışmanın temel araştırma sorunsalı, tükenmişlik boyutları olan duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarıda azalma hissi düzeylerinin kültürel değerlere bağlı olarak ne ölçüde değişeceğidir. Araştırma örneklemi, Erzincan Üniversitesi öğretim elemanları ve Erzincan İli Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Anket uygulaması ile bireylerin, yatay-dikey toplulukçuluk ve yatay-dikey bireycilik eğilimlerinin, psikolojik bir olgu olan tükenmişliğe ilişkin sübjektif deneyim farklılıklarına etkisi araştırılmıştır. Bu çalışmada, analiz seviyesi birey düzeyindedir. Bireycilik-Toplulukçuluk, insan grupları veya kategorilerini karşılaştıran sosyolojik bir değişken değil, bireylerarası farklılıkları yöneten psikolojik değişkenlerden biri olarak ele alınmaktadır.

The organization, in which the individual works, is one of the `playgrounds`, where the individual looks for answers of the meaning seeking and realizing himself/herself and he/she tries to realize himself/herself. Burnout seeming as one of the important problems of the modern life is a phenomenon arising in response to the contradictions between this domain's own conditions and requirements and the meaning and expectations loaded by the individual. Nowadays, it can be seen that many people realize themselves through their `jobs` and they are in a search towards finding out the answer on working. Revealing the nature and dynamics of the burnout that is accepted as organizational threat is important for understanding the `human` constituting the most important source of the organizations and for foreseeing where the point goes to in business life. In order to contribute to understanding the dynamics of burnout, the study question has been determined as `Can the individualism-socialism dimensions of the culture explain the subjective experience differences related with the burnout, which is a psychological phenomenon?` The main problematic of this study is to what extent the levels of emotional burnout, desensitization and sense of decrease in personal success that are dimensions of the burnout will change depending on the cultural values. The research sample consists of the instructors of Erzincan University and the teachers working in schools of the Ministry of National Education. Through the questionnaire implementation, the effects of vertical-horizontal collectivism and vertical-horizontal individualism tendencies of the individuals on subjective experience differences related with the burnout, which is a psychological phenomenon, have been examined. In this study, the analysis is at individual level. Individualism-collectivism is not a social variable that compares the human groups or categories, but it is considered as one of the psychological variables managing interpersonal differences.