Vergi Hukuku kapsamında sorumluluk

Abstract

Türk Vergi sisteminde, esas olarak, vergi tahsilatını güvence altına almak, vergi kaçakçılığının önlemek, vergi idaresinin daha sağlıklı çalışabilmesi amacıyla vergi sorumluluğu müessesesine geniş yer verilmiştir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda vergi sorumlusu, alacaklı vergi dairesine karşı verginin ödenmesinden sorumlu kişi olarak tanımlanmıştır. Vergi kanunlarında düzenlenen diğer sorumluluk halleri incelendiğinde ise vergi sorumlusu ve vergi sorumluluğun farklı tanımlarının bulunduğu, uygulamada bu kurumun yeterince anlaşılmamasına sebebiyet verdiği görülmektedir. Vergi sorumluluğu müessesine hemen hemen tüm vergi kanunlarında yer verilmekle birlikte genel düzenlemeler Vergi Usul Kanunu'nda yapılmıştır. Bu kanun çerçevesinde vergi sorumluluğu, - Kanuni Temsilciler, Vergi Kesenler ve Mirasçılar yönünden incelenmektedir. Vergi sorumluluğu kurumunun öznesi konumunda olan vergi sorumlusunun ise; maddi vergi ödevi olan verginin ödenmesi haricinde verginin kesilmesi, beyanname verme gibi şekli ödevleri de bulunmaktadır. Vergi Usul Kanunu dışında kalan diğer vergi kanunlarında yer alan sorumluluk konusu incelenirken, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci-Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavirler, Noterler, Trafik Sicil Memurları gibi birtakım resmi kuruluşlara da sorumluluk yüklendiği görülmektedir. Bu çalışmanın birinci bölümünde, genel hukuk sisteminde yer alan sorumluluk kurumu anlatılacak daha sonra vergi hukukunda dar ve geniş anlamı ile sorumluluk türlerine değinilecektir. İkinci bölümde, vergi hukukunda vergi mükellefi, vergi sorumluları ve temsil konuları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Türk Vergi Mevzuatı içerisindeki çeşitli vergi kanunlarında sorumluluğun yer alış biçimi ve uygulama şekillerine değinilmiştir. Sonuç bölümünde de vergi sorumluluğu kurumuna ilişkin hükümlerin anlaşılamaması ve yetersiz kalması nedeniyle idari düzenlemeler yapılması gerektiği konusuna değinilmiştir.

Turkish tax system gives a broad coverage to `tax liability` with a view to ensure collection of taxes, avoid tax evasion and well-functioning of the tax administration. Tax Procedural Law Nr. 213 defines the taxpayer as the person responsible for the payment of tax to the relevant tax office authorized to collect the tax. When we examine the other `terms and conditions of liability` regulated under the tax laws, we see that there are different definitions of taxpayer and tax liability and that such differences cause insufficient understanding of this institution in practice. Although the institution of tax liability is covered under almost all tax laws, the general regulations are made under the Tax Procedural Law. Within the framework of this law, tax liability is examined with regards to Legal Representatives, Tax Collectors and Heirs. The main responsibility of the taxpayer, who is the subject of the tax liability institution, is to pay the tax as a financial obligation but s/he has some formal responsibilities such as the accrual of the taxes and submitting a tax declaration. When we examine the issues related to responsibility under the tax laws other than Tax Procedural Law, we see that some officials such as Public Accountants, Public Accountant and Financial Advisors, Certified Public Accountants, Notary Publics and Traffic Registrars are given responsibility as well. The first part of this study describes the `liability` institution within the general law system and then touches upon the types of liability within the tax law both in narrow and broad sense. The second part analyses the taxpayer, tax responsible, and the issues of representation in tax law. The third part deals with the tax liability as defined under different tax laws in Turkish Tax Legislation and the types of practices with regards to such definitions. The final part of the study concludes that administrative regulations are required as the provisions on the institution of tax liability are misunderstood or insufficient.