Tanzimat Dönemi batılılaşma sürecinde popüler roman çevirilerinin işlevi

Abstract

Batılılaşma hareketiyle Türk toplumu birçok alanda olduğu gibi toplumsal, kül-türel ve edebî hayatta da önemli değişimler yaşamıştır. Tanzimat'la hız kazanan bu süreçte Türk edebiyatı bir yenilenme sürecine girmiş, Batı'dan yapılan çeviriler bu yeni edebiyatın şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Tanzimat Dönemi'nde en çok roman türünde eserler çevrilmiş ve bu çevirilerin de büyük bir kısmı popüler roman yazarlarından yapılmıştır. Bu dönemde geniş kitleler tarafından büyük ilgi gören popüler roman çevirileri Batı kültür ve medeniyetinin tanınmasında önemli bir araç olmuştur. Fakat bugüne kadar popüler roman ve roman-kültür-Batılılaşma ilişkilerini inceleyen çalışmalarda telif eserlere ağırlık verilmiş, çeviriler -özellikle de popüler roman çevirileri- ikinci planda kalmıştır. Bu çalışmada öncelikle Batılılaşma süreci ve edebiyatın araçsallaşması bağlamında popüler roman kavramı ele alınmıştır. Ardından Tanzimat Dönemi popüler roman çevirilerinden örnekler seçilerek içerdikleri Batılı unsurlar yönünden incelenip değerlendirilmiştir.

With the Westernization movement, Turkish society has experienced important changes in social, cultural and literary life as in many areas. In this process gaining acceleration through Tanzimat, Turkish literature entered into a renewal process and the translations made from the West has played an important role in shaping this new literature. In Tanzimat Period mostly novels were translated and a large part of these translations were performed from the popular novelists. In this period, the popular novel translations which attracted great acclaim by the masses became an important tool in recognition of Western culture and civilization. But so far, in the studies examining the relationship between popular novel and novel-culture-Westernization relations emphasis was given to copyrighted works and the translations, especially the popular novel translations, remained in second place.In this study, primarily popular novel concept was discussed in the context of the process of Westernization and instrumentalized of the literature. Then, examples of popular novel translations in Tanzimat Period were selected and they were exami-ned and evaluated in terms of Western elements they contain.