Sınıf öğretmenlerinin yetişme süreçlerine ilişkin öğretmen ve yönetici algılarının incelenmesi (Erzincan örneği)

Abstract

Mesleğe yeni başlayan öğretmenler için mesleklerindeki ilk yıl çok önemlidir. Aday öğretmenlerin, mesleğe uyumlarını kolaylaştıracak ve mesleki sosyalleşmelerini hızlandıracak bir desteğe ihtiyaçları vardır. Bu amaçla düzenlenen adaylık uyum eğitimi büyük önem taşımaktadır. Aday öğretmenlerin adaylık sürecinde eğitimleri ve mesleki yönden sosyalleşmeleri, mesleğin ilk yılı içinde yapılacak çalışmalar bağlamında dikkate alınması gereken etkenlerdir. Sınıf öğretmenlerinin adaylık sürecinde eğitimi ile mesleki sosyalleşmelerine ilişkin uygulamalarda yaşanan temel problem alanları, öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan önemli sorunlar arasındadır. Bu nedenle `Sınıf Öğretmeni Yetiştirme Araştırmasının` amacı, sınıf öğretmenlerinin adaylık sürecinde `temel, hazırlayıcı ve uygulamalı eğitim` aşamalarında yetiştirilmeleri ile `mesleki sosyalleşmelerinin` hangi yönde gerçekleştirildiğini saptamak olarak belirlenmiştir. Araştırma sürecinde ilkokullarda görev yapan yöneticilerle sınıf öğretmenlerinin görüşlerine başvurulmuştur. Sınıf Öğretmeni Yetiştirme araştırması karşılaştırmalı modelde betimsel bir çalışmadır. Araştırma sürecinde, araştırmacı tarafından `Milli Eğitim Bakanlığı Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Yönetmeliğine` dayalı olarak bu araştırmaya uygun şekilde geliştirilen özgün bir ölçek kullanılmıştır. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde Erzincan ilinden 83 sınıf öğretmeni ve 36 yönetici olmak üzere toplam 119 kişi ile ön uygulamaya gidilmiştir. Ön uygulama verilerine uygulanan istatistikler sonucu ölçeğin çok faktörlü ve faktörlerce açıklanan toplam varyansın % 38.554 olduğu saptanmıştır. Alfa güvenirlik katsayılarının ise .83 ile .93 arasında değiştiği ortaya çıkmıştır. Araştırma ölçeği 2012-2013 Öğretim Yılında Erzincan Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan izin doğrultusunda uygulanmıştır. Araştırmaya 402 sınıf öğretmeni ile 119 yönetici katılmıştır. Ölçek 5'li likert tipi bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler için aritmetik ortalama (¯X) ve standart sapma (ss) kullanılmıştır. 2'li karşılaştırmalarda t-testi, çoklu karşılaştırmalarda ANOVA istatistiği ile çoklu karşılaştırmalarda farkın kaynağını bulmak için ise Scheffe testi uygulanmıştır.Araştırma bulgularına göre, sınıf öğretmenleri faktörlere göre, temel ve hazırlayıcı eğitim (¯X=2.78), uygulamalı eğitim (¯X=2.58) ile mesleki sosyalleşme (¯X=2.79) alt boyutlarında yetiştirme etkinliklerini `düşük orta` düzeyde yeterli bulmaktadırlar. Yöneticiler ise faktörlere göre, temel ve hazırlayıcı eğitim (¯X=2.32), uygulamalı eğitim (¯X=2.26) ile mesleki sosyalleşme (¯X=2.42) alt boyutlarında sınıf öğretmenlerinin yetiştirme etkinliklerini `az` düzeyinde ve oldukça yetersiz bir oranda değerlendirmektedirler. Araştırma bulguları, sınıf öğretmenlerinin adaylık sürecinde eğitiminin yetersizliğini vurgulamaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, sınıf öğretmenlerinin mesleklerinin ilk yıllarında almış oldukları adaylık eğitim uygulamalarından memnun olmadıkları ve yapılan etkinliklerin mesleki sosyalleşme açısından da yetersiz oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca adaylık sürecinde diğer paydaşlardan gerekli desteği alamadıklarını belirten öğretmenlerin süreç boyunca etkileşimde bulundukları personellerle de sağlıklı iletişim kuramadıkları görülmüştür. Yöneticilerin de adaylık sürecinde aday sınıf öğretmenlerine uyum konusunda desteklerinin oldukça sınırlı olduğu ve adaylarla iletişim kurmaktan kaçındıkları görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, sınıf öğretmenlerinin adaylık eğitiminin profesyonel bir anlayışla ve süreç odaklı bir yönetim felsefesiyle uzman okul yöneticilerinin yönetiminde ve bütün imkânların sağlandığı okullarda gerçekleştirilmesi önerilmiştir.

The very first year at work is very important for teachers who are new to the profession. Teacher candidates are in need of help that will facilitate their adaptation to the profession and speed up their professional socialization. Candidacy training organized for this purpose has got great importance. Teacher candidates' candidacy training and professional socialization are factors to be considered in the context of the work to be done during the first year of the profession. The main problem areas of classroom teachers in the process of candidacy education and professional socialization are among the important situations in teacher training practices. For this reason, the purpose of the `Classroom Teacher Training Research` is to determine how to train classroom teachers in the process of `basic, preparatory and practical education` during the candidacy process and in which way the `professional socialization` was carried out. In the research process, the opinions of classroom teachers have been consulted with administrators working in primary schools. Classroom Teacher Training research is a descriptive study in the comparative model.In the research process, an original scale developed in accordance with this survey was used by the researcher based on the `Regulation on the Training of Candidate Officials of the Ministry of National Education`. In the process of developing the scale, preliminary practice was carried out with a total of 119 people including 83 class teachers and 36 school administrators from Erzincan province. Statistics applied to preliminary data were found to be 38.554% of the total variance, which is multifactorial and the factors explained. Alfa reliability coefficients were found to vary between .83 and .93. The research scale was applied in the direction of permission obtained from the Provincial Directorate of National Education of Erzincan Governorship in 2012-2013 Academic Year. 119 school administrators participated in the survey with 402 class teachers. The scale was prepared with a 5-point likert type approach. In the analysis of the data, arithmetic mean (¯X) and standard deviation (ss) were used for descriptive statistics. T-test in two comparisons, Scheffe test in multiple comparisons in order to find difference in multiple comparisons with ANOVA statistic. According to the findings of the research, the class teachers find that the training activities in the sub-dimensions of basic and preparatory education (¯X = 2.78), practical education (¯X = 2.58) and vocational socialization (¯X = 2.79) are adequate at the `low middle` level. According to the factors, the school administrators evaluate the training activities of the classroom teachers in the basic and preparatory education (¯X = 2.32), practical education (¯X = 2.26) and vocational socialization (¯X = 2.42). The research findings emphasize the inadequacy of classroom teachers' training in the candidacy process. According to the results of the research, it was concluded that classroom teachers were not satisfied with the candidacy training they had received in the first years of their profession and that the activities were inadequate in terms of professional socialization. In addition, it was seen that teachers who stated that they could not get the necessary support from other stakeholders during the nomination process did not communicate well with the staff they interacted with during the process. Administrators were also found to have limited support for admission to candidate classroom teachers during the nomination process and to avoid communication with candidates. According to the results of the research, it is proposed that the classroom teachers' candidacy education should be carried out in a professional manner and with a process-oriented management philosophy in the management of specialist school administrators and in schools where all facilities are provided.