Kemoterapi alan kanserli hastalarda depresyon ve yaşam kalitesinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma kemoterapi alan kanserli hastalarda depresyon, yaşam kalitesi ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi ayaktan kemoterapi ünitesinde kemoterapi alan 140 hasta oluşturmuştur. Örneklem seçimine gidilmeyerek araştırmaya alınma kriterlerine uyan 130 hasta birey araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın verileri Ocak- Nisan 2011 tarihleri arasında, tanımlayıcı form, Beck Depresyon Envanteri (BDE) ve Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu (KF-36) kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.Hasta bireylerin % 83.1'inde depresyon olduğu; fiziksel ve mental sağlık yaşam kalitesi puan ortalamalarının ise düşük düzeyde olduğu saptanmıştır (sırası ile 35.98±8.40, 29.41±7.58). Yaşın artması, bekar/dul olma, geniş ailede yaşama, gelir-giderden az olma, ek hastalığa sahip olma depresyon puan ortalamasını önemli düzeyde artırdığı (p<0.001, p<0.01, p<0.05), fiziksel ve mental sağlık yaşam kalitesi puan ortalamasını azalttığı (p<0.001, p<0.01, p<0.05) belirlendi. Ayrıca çocuğun olmaması, üçten fazla çocuğa sahip olma, metastazın varlığının depresyon puan ortalamasını önemli düzeyde artırdığı (p<0.01, p<0.05), hastalık süresinin 12 ay üzerinde olması mental sağlık yaşam kalitesi puan ortalamasını önemli düzeyde azalttığı, depresyon puan ortalamasını ise artırdığı belirlenmiştir (p<0.05). BDE ve KF-36 puan ortalamaları arasında yapılan korelasyon analizi sonucunda orta düzeyde negatif yönde bir ilişki saptanmıştır (p<0.001).Sonuç olarak bu araştırmada kanser hastalarının büyük bir çoğunluğunda depresyon olduğu ve fiziksel ve mental sağlık yaşam kalitesi puan ortalamalarının düşük olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda kemoterapi alan kanserli hastaların depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlere yönelik hastaların, ailelerinin ve sağlık çalışanlarının farkındalığının arttırılması ve bu yönde eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

This research was conducted in the form of a descriptive study to evaluate depression, quality of life and the factors affecting these in patients with cancer who receive chemotherapy. The study population consisted of 140 patients who received chemotherapy at the outpatient chemotherapy unit of Erzurum Regional Training and Research Hospital. No sampling was attempted and 130 patients who met the inclusion criteria were included in the study. The study data were collected between January and April 2011 through face-to-face interviews using a descriptive form, the Beck Depression Inventory (BDI) and the Quality of Life Scale Short Form (SF-36).It was found that 83.1% of the patients had depression and their mean physical and mental health quality of life scores were low (35.98±8.40 and 29.41±7.58, respectively). Advanced age, being single/widowed, living in a large family, having less income than expenses, and having a concomitant disease increased the mean depression score (p<0.001, p<0.01, p<0.05) and decreased the mean physical and mental health quality of life score significantly (p<0.001, p<0.01, p<0.05). Having no children, having more than three children and presence of metastasis increased the mean depression score significantly (p<0.01, p<0.05) and suffering from the disease for more than 12 months decreased the mean mental health quality of life score significantly while the mean depression score was significantly increased (p<0.05). The correlation analysis carried out between the mean scores of BDI and SF-36 Quality of Life Scale showed that there was a moderate negative correlation between them (p<0.001).In conclusion, it was found in this study that depression prevailed in the majority of cancer patients and their mean physical and mental health quality of life scores were low. In the light of these results, we recommend that awareness should be raised in patients, their families and health professionals about the factors that influence depression and quality of life in patients receiving chemotherapy and they should be given training on these issues.