Şizofreni hastalarında aile ortamı, içselleştirilmiş damgalanma ve yaşam kalitesi

Abstract

Bu araştırma şizofreni hastalarında aile ortamı, içselleştirilmiş damgalanma ve yaşam kalitesini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Erzincan Devlet Hastanesi Psikiyatri Polikliniği'nde DSM-IV-TR (Amerikan Psikiyatri Birliği 2000) ölçütlerine göre son bir yılda şizofreni tanısı alan ve ayaktan izlenen kayıtlı toplam 64 hasta oluşturmuştur. Örneklem seçimi yapılmayarak araştırmaya alma ölçütlerini karşılayan 51 hasta ve 51 hasta yakını araştırmaya alınmıştır. Araştırmanın verileri Aralık 2011-Şubat 2012 tarihleri arasında tanımlayıcı soru formu, Aile Ortamı Ölçeği (AOÖ), Ruhsal Hastalıklarda İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği (RHİDÖ) ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Formu Türkçe Versiyonu (WHOQOL-BREF-TR) kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır.Bu araştırmada hastalar (43.94±8.20, 27.10±5.59) ve hasta yakınlarının (46.29±6.72, 26.57±4.30) aile ortamında kişilerarası ilişkiler ve denetim puan ortalamaları arasında önemli bir fark olmadığı (p>0.05); RHİDÖ toplam (76.12±17.15) ve alt ölçekler Yabancılaşma (15.63±4.41), Kalıp Yargıların Onaylanması (18.24±4.20), Algılanan Ayrımcılık (13.67±4.09), Damgalanmaya Karşı Direnç (12.35±3.36) ve Sosyal Geri Çekilme (16.24±5.21) puan ortalamasına göre hastaların orta düzeyin üzerinde içselleştirilmiş damgalanma algıladığı ve hastaların bedensel (12.00±2.75), ruhsal (11.11±3.02), sosyal (9.15±3.72) ve çevresel (11.56±2.61) yaşam kalitesi algılarının genel olarak orta düzeyde olduğu görülmüştür.Sonuç olarak bu araştırmada hastalar ve hasta yakınlarının kişilerarası ilişkiler ve denetim algıları arasında bir fark olmadığı, hastaların orta düzeyin üzerinde içselleştirilmiş damgalanma algıladığı, yaşam kalitesi değerlendirmelerinin genel olarak orta düzeyde olduğu; içselleştirilmiş damgalanma algı düzeyi arttıkça yaşam kalitesi alanlarının önemli düzeyde azaldığı, aile ortamında kişilerarası ilişkiler ve kontrol algılarının ise pozitif yönde önemli düzeyde arttığı belirlenmiştir.Bu sonuçlar doğrultusunda psikiyatri hemşirelerinin aile ortamı, içselleştirilmiş damgalanma gibi hastaların depreşme ve iyileştirimini etkileyen faktörleri değerlendirip, karar verme becerisini ve benlik saygısını artırarak hastaların yaşam kalitesinin iyileşmesine önemli katkı sağlayan programları geliştirip uygulaması önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Şizofreni hastaları, aile ortamı, içselleştirilmiş damgalanma yaşam kalitesi, psikiyatri hemşiresi.

Family Environment, Internalized Stigma and Quality of Life in Patients with SchizophreniaThis descriptive study was performed to determine the family environment, internalized stigma, and quality of life in patients with schizophrenia. The study population consisted of 64 registered outpatients who were diagnosed with schizophrenia according to the DSM-IV-TR (American Psychiatry Society, 2000) criteria in the last one year at the Psychiatry Outpatient Clinic of Erzincan State Hospital. No sampling was attempted and 51 patients and 51 patient relatives who met the inclusion criteria were included in the study. The study data were collected between December 2011 and February 2012 at face-to-face interviews using a descriptive questionnaire, the Family Environment Scale (FES), the Internalized Stigma of Mental Illness (ISMI) Scale and the Abbreviated Turkish Version of the World Health Organization Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF-TR).It was observed in this study that there was not any significant difference between the mean scores of the patients' andtheirrelatives' interpersonal relationships (43.94±8.20, 27.10±5.59) andcontrol (46.29±6.72, 26.57±4.30) in thefamilysetting; thatthe patients (43.94±8.20, 27.10±5.59) perceived significantly more negative interpersonal relationships and more control in their family environment than the patient relatives (46.29±6.72, 26.57±4.30) (p<0.01, p<0.05); the patients perceived internalized stigma at above the moderate level according to their mean scores of total ISMI (76.12±17.15) and of subscales of Alienation (15.63±4.41), Stereotype Endorsement (18.24±4.20), Perceived Discrimination (13.67±4.09), Stigma Resistance (12.35±3.6), and Social Withdrawal (16.24±5.21); and the patients' perception of physical (12.00±2.75), mental (11.11±3.02), social (9.15±3.72), and environmental (11.56±2.61) quality of life was generally at the moderate level. In conclusion, it was found in this study that there was not any difference between the patients' and their relatives' perception of interpersonal relationships and control; that the patients perceived significantly more negative interpersonal relationships and more control in their family environment than the patient relatives and they perceived internalized stigma at above the moderate level; their quality of life evaluations were generally at the moderate level; as their perceived internalized stigma level went up, their quality of life areas significantly decreased and their perception of interpersonal relationships and control in the family environment increased significantly in the positive direction. In the light of these results, it can be suggested that psychiatry nurses should assess the factors affecting the patients relapses and treatment such as family environment and internalized stigma and develop and implement programs aiming at increasing decision making skills and self-esteem, so that they would make significant contributions to the quality of life of the patients. Keywords: Schizophrenic patients, family environment, internalized stigma, quality of life, psychiatry nurses.