Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde öz-etkililik ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Giriş ve Amaç: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), tüm dünyada en sık görülen hastalık ve ölüm nedenleri arasında olup önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu araştırma KOAH'ı olan bireylerde öz-etkililik ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Materyal ve Metod: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde olan bu araştırmanın evrenini, Ekim 2016 – Şubat 2017 tarihleri arasında bir hastanenin Dahiliye ve Göğüs Hastalıkları Kliniğinde tedavi alan KOAH'lı hastalar oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş olup araştırmaya katılmaya gönüllü olan, iletişime açık 204 KOAH hastası alınmıştır. Veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Özellikler Formu, KOAH Öz-Etkililik Ölçeği (KOAHÖÖ) ve Beck Depresyon Envanteri (BDE) kullanılmıştır. Verilerin analizinde yüzdelik, ortalama, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney-U testi, Varyans Analizi, Kruskall Wallis Analizi ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.Bulgular: Hastaların KOAHÖÖ toplam puan ortalamasının 1.98±0.66, depresyon puan ortalamasının ise 25.14±10.02 olduğu saptanmıştır. KOAH'lı hastaların günlük işlerde başkasından yardım alma durumu, sağlık durumu algısı ve daha önce KOAH nedeniyle hastaneye yatış durumuna göre KOAHÖÖ toplam puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Hastaların yaşı, gelir algısı, başka kronik hastalığın olma , günlük işlerde başkasından yardım alma durumu, sağlık durumu algısı ve daha önce KOAH nedeniyle hastaneye yatış durumu ile depresyon puan oartalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Araştırma kapsamına alınan hastaların toplam KOAHÖÖ, olumsuz etki, fiziksel çaba ve davranışsal faktörler alt boyut puan ortalamaları ile depresyon puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı düşük düzeyli ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur.Sonuç: Hastaların öz-etkililik puan ortalamasının düşük, depresyon puan ortalamasının ise orta düzeyin altında olduğu ve öz-etkililik puanı arttıkça depresyon düzeylerinin düştüğü belirlenmiştir. KOAH'lı hastaların öz-etkililik düzeylerini artırmak ve depresyon düzeylerini azaltmak için hastalık ve süreci hakkında eğitim ve danışmanlık yapılarak bireylerin güçlendirilmesi önerilebilir.Anahtar Kelimeler: Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı, Öz-Etkililik, Depresyon, Hemşirelik

Introduction and Purpose: Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is among the most frequently seen causes of morbidity and mortality and a major public health issue across the world. This study was conducted to identify the relationship between self-efficacy and depression in individuals with COPD.Materials and Methods: The population of this descriptive and correlational study consisted of patients with COPD who were under treatment in the internal medicine and pulmonary diseases clinic of a hospital between October 2016 and February 2017. No sampling was attempted and 204 patients with COPD who volunteered to take part in the study and were open to communication were included. A Descriptive Characteristics Form, the COPD Self-Efficacy Scale (CSAS) and the Beck Depression Inventory (BDI) were used as data collection tools. The data were analyzed using percentages, t test in independent groups, Mann Whitney-U test, Variance Analysis, Kruskall Wallis Analysis and Spearman correlation analysis. Results: The mean total CSAS score of the patients was 1.98±0.66 and their mean depression score 25.14±10.02. The difference between the mean total CSAS scores of the patients with COPD was found statistically significant with respect to receiving help from others in daily activities, perceived health, and prior hospitalization due to COPD (p<0.05). There was a statistically significant difference between the patients' age, perceived income, presence of a comorbid chronic disease, receiving help from others in daily activities, perceived health and, prior hospitalization due to COPD, and the mean depression scores (p<0.05). A statistically significant, weak and negative correlation was found between the participating patients' mean total CSAS score, mean negative effect, physical exertion, and behavioral factors subscale scores, and their mean depression score. Conclusion: The mean self-efficacy score of the patients was found low, their mean depression score below moderate, and as their self-efficacy scores increased their depression levels decreased. In order to improve self-efficacy and reduce depression in patients with COPD, we can recommend strengthening the individuals by providing them education and consultancy on the disease and its process.Keywords: Chronic Obstructive Pulmonary Disease, Self-Efficacy, Depression, Nursing