Eryngium ilex P. H. Davis (Apiaceae) türünün morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri

Abstract

Eryngium L. cinsi bitkilerin en iyi bilinen familyalarından Apiaceae'nin en geniş cinsidir. Ülkemizde 27 takson ile temsil edilen cinsin gösterişli türlerinden olan Eryngium ilex P. H. Davis in, Dünya'daki dağılımı Munzur Dağları ile sınırlıdır.Şu ana kadar Tür hakkında, bilim dünyasına tanıtılması dışında herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, kök ve gövde anatomileri, detaylı morfolojik özellikleri ilk kez ortaya konmuştur. Aynı zamanda türün ekolojik gereksinimleri, dağılım mekanizmaları ve tozlaştırıcılarla ilişkisi, Tür doğal habitatlarında Haziran ve Eylül ayları arasında gözlemlenerek araştırılmıştır.Tür'ün orijinal tanımı ile karşılaştırıldığında, morfolojik karakterlerin daha fazla varyasyon içerdiği belirlenmiştir. Toprak analizi sonuçlarına göre tür hafif alkali, kireçli ve kireçsiz, killi-tınlı, organik madde bakımından fakir, tuzsuz, düşük fosforlu orta düzeyde potasyumlu toprak yapılarını tercih etmektedir. Arazi gözlemlerine göre Tür'ün dağılımı topoğrafik yapıyla oldukça ilişkili olup, yaz başlarında otlatılmanın Tür'e kolayca zarar verebileceği görülmüştür. Kopuk kaya parçalarından dolayı habitatlarından biri sürekli daralmakta ve parçalanmaktadır. Tür'ün böcek ziyaretçilerinden bir kısmı fitofag olup bitkinin değişik kısımları ile beslenebilmekte ve türe zarar verebilmektedir.

Genus Eryngium L. is the biggest genera in the family Apiaceae which is one of the most well-known families of flowering plants. The genus is represented by 27 taxa in Turkey. Eryngium ilex P. H. Davis is one of the most spectacular species of the genus and its distribution is limited to the Munzur Mountains in the World.Up to now, there has not been any work related species except its introducing to science. In this study, anatomical features of stem and root, detailed morphological features were investigated for the first time. Also, ecological requirements, distribution mechanism and relationship with pollinator insects of the species were investigated by observing it in its natural habitats between June and September.Compared with the original definition, it is determined that morphological features have more variations. It is understood from the results of the soil analysis that the soil properties of the species is slightly alkaline, calcareous and non- calcareous, clayey and loamy, low amount of organic matter, saltless, low content of phosphorus and medium potassium. According to the observations of the land, its distribution is highly related to topography and grazing in early summer can easily be harmful to the species. Because of the rolling boulders, one of the habitats of the species is constantly shrinking and fragmenting. Some of visitor insects of the species are phytophagous, eating different parts of the plant and can be harmful to it.