Kelkit (Gümüşhane) ilçesinin etnobotanik özellikleri

Abstract

Bu araştırma, Kelkit halkının çeşitli amaçlar için kullandığı doğal bitkileri belirlemek amacıyla, 2013 yılının Eylül ve 2014 yılının Ağustos ayları arasında yapılmıştır. Araştırma sonucunda belirlenen toplam 47 familyaya ait 183 türün 132'sinin tıbbi amaçlı, 97'sinin gıda şeklinde tüketilerek, 35'inin hayvan yemi olarak, 19'unun cilt ve saç bakımında, 15'inin boya yapımında, 12'sinin eşya yapımında veya eşya olarak, 8'inin süs bitkisi olarak, 5'inin oyuncak, 3'ünün yakacak olarak ve 13'ünün diğer amaçlar için kullanıldığı tespit edilmiştir. Bunlardan 58 bitkinin kullanımına ait bilgiler ilk kez çalışmamızda verilmektedir. Bitki türlerinin familyalara dağılımı ve yüzdeleri de belirlenmiştir. Tür sayısı bakımından en büyük familyalar sırasıyla şunlardır; Asteraceae familyası 24 takson (% 13,3) ile birinci, Lamiaceae familyası 20 takson (%11) ile ikinci, Rosaceae familyası 19 takson (%10,6) ile üçüncü, Fabaceae familyası 13 takson (% 7,1) ile dördüncü, Apiaceae familyası 9 takson (% 5) ile beşinci sırada yer almışlardır. Ayrıca tespit edilen bitkilerin fitocoğrafya bölgeleri ve endemizm durumları da belirlenmiştir. Taksonların fitocoğrafik bölgelere dağılımı; İran-Turan 40 (% 22), Avrupa-Sibirya 23 (% 12,6), Akdeniz 4 (% 2,2) ve bölgesi bilinmeyen veya çok bölgeli 117 (% 63,7) takson şeklinde bulunmuştur. Taksonlardan 17'si (% 9,3) endemiktir.

This research was made between 2013 and 2014 to determine natural plants which are used by Kelkit people for various purposes. It is found that 132 species of 183 from 47 family which were determined in the research are used for medicine, 97 species for food, 35 species for animal food, 19 species for skin and hair care, 15 species for dye, 12 species for producing furniture or as furniture, 8 species for ornamental plant, 5 species as toy, 3 species as types at firewoods and 13 species for other purposes. The informations about 58 plants from these are given firstly in this research. Plant species percentage's and distribution to families are defined too. The largest number of species in the family respectively are as follows; Asteraceae family of 24 taxa (13,3%) with the first, Lamiaceae family of 20 taxa (11 %) with the second, Rosaceae family of 19 taxa (10,6 %) with the third, Fabaceae family of 13 taxa (7,1 %) with fourth with the Apiaceae family of 9 taxa (5 %) and they took place. Also phytogeography regions and endemism situations of identified plants are defined. The distribution of the taxa to phytogeographyical regions; Iran-Turan 40 (22%), European-Siberian 23 (12,6%), Mediterranean 4 (2,2 %) and the region is unknown or multi-regional 117 (63,7 %) taxa were found in the form. 17 (9 %) taxa are endemic to Turkey.