Erzincan ilinde endemik olarak yetişen ve yok olma tehlikesinde olan Sonchus erzincanicus türünün populasyon genetiğinin moleküler yöntemlerle araştırılması ve koruma stratejilerinin geliştirilmesi

Abstract

Bu çalışma, Erzincan ilinde doğal yayılış gösteren endemik ve yok olma tehlikesinde olan S. erzincanicus türünün Ekşisu, Beşsaray ve Saztepe populasyonlarının RAPD yöntemi ile populasyon genetiğinin belirlenmesi ve elde edilen veriler ile türün korunmasına yönelik koruma stratejilerinin geliştirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler, Popgene Version 1.32 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Populasyon içi değerlendirmeler Jaccard (1908)'in benzerlik indeksine göre, populasyonlar arası değerlendirmeler SPSS V.16 ile hesaplanmış, UPGMA yöntemi ile dendrogramlar hazırlanmıştır. 16 RAPD primeri kullanılmış ve 250- 3000 bç büyüklüğünde 125 bant elde edilmiştir. Populasyonlar arasında polimorfizm oranı en fazla olan Beşsaray (%84,80), en az olan ise Ekşisu populasyonudur (%58,40). Genetik mesafe değerlerine göre birbirine en yakın populasyonlar Beşsaray ve Ekşisu (D= 0,9671), birbirine en uzak populasyonlar ise Ekşisu ve Saztepe (D= 0,0639)'dir. Populasyonlar arasındaki gen akışı (Nm) 1,71, genetik farklılaşma değeri (Gst) 0,127 olarak hesaplanmıştır. Başta Ekşisu populasyonu olmak üzere S. erzincanicus türünün Erzincan ilinde yetişmekte olduğu tüm populasyonların öncelikli olarak in-situ ve daha sonra ex-situ olarak korunmasının gerektiği saptanmıştır.

This study was carried out so that the population genetics of the population of Ekşisu, Beşasray and Saztepe of S.erzincanicus – a species that is on edge of epidemic and extinction in Erzincan province using molecular methods and so that strategies can be developed in order to preserve the species with the data collected. The data collected were analysed using Popgene Version 1.32 statistics program. The intra-population assessment was done according to Jaccard (1908), the intra-population assessment was calculated using SPSS V.16, dendrograms were prepared using UPGMA method. 16 RAPD primer were used and 125 bands at a size of 250-300 bc were obtained. Beşsaray (84.80%) returned the most polimorfizm rate among the populations while Ekşisu returned the least (58.40%). The closest populations according to genetic distance values are Beşsaray and Ekşisu (D=0.9671) and the farthest populations are Ekşisu and Saztepe (D=0.0639). The gene flow between populations (Nm) was calculated as 1,71 while genetic differentiation (Gst) was calculated as 0.127. It was determined that all populations living in Erzincan province, being Ekşisu population primarily, must be preserved as in-situ – in the first place – and ex-situ, in the latter phase.