Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerde çalışma ve dinlenme zamanları arasında kalp hızı değişkenliğinin karşılaştırılması

Abstract

AmaçVücudun fonksiyonel görevlerinin düzenlenmesinde otonomik sinir sisteminin önemli etkileri vardır. Otonomik sinir sistemi birbirinin çalışmasını dengeleyen sempatik ve parasempatik sinir sisteminden oluşur. Nöbet sistemi ile çalışan sağlık personelinde gündüz stres ve gece uykusuzluk nedeniyle bu otonomi bozulmaktadır. Özellikle nöbet geceleri baskın olması gereken parasempatik sistem baskılanmakta ve sonuçta vücutta stres ortamı oluşmaktadır. 24 saatlik elektrokardiyografi(EKG)-holter ile ölçülen kalp hızı değişkenliği sempatik ve parasempatik sistemin çalışmasını gösteren kolay ve girişimsel olmayan bir yöntemdir. Bu çalışmada nöbet ve istirahat olmak üzere 2 farklı günde yoğun bakım hemşirelerinin EKG Holter kaydını alarak aradaki kalp hızı değişkenliği farkını ölçmeyi planladık. Böylelikle nöbetlerinin vücudun çalışması üzerine oluşturduğu olumsuz durumları ve arttırdığı riskleri göstermeyi amaçladık. YöntemÇalışmaya Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde çalışan 51 hemşire dâhil edildi. Yoğun bakımda çalışan hemşireler vardiya sistemine göre çalışmaktadırlar. Nöbet günlerinde 24 saatlik (09.00-09.00) vardiya uygulanmakta ve nöbet ertesi günlerde ise nöbet izni kullanmaktadırlar. Bu çalışma hemşirelerin 24 saatlik hafta sonu vardiyası ve izin günlerinde istirahatteki 24 saatlik zaman diliminde yapıldı. Yirmidört saatlik vardiya günü çalışma grubunu ve istirahat günü ise kontrol grubunu oluşturmaktadır. Bu holter kayıtlarından ise kalp hızı değişkenliği parametleri olan 5 adet zaman alanı ve 7 adet frekans alanı değerleri elde edildi. BulgularKalp hızı parametreleri olan ortalama kalp hızı ve minimum kalp hızı değerleri nöbet günü lehine değeri anlamlı yüksek olacak şekilde saptandı. Toplam ortalama NN, gündüz ortalama NN ve gece ortalama NN değerleri ise istirahat günü lehine değeri yüksek olacak şekilde anlamlı çıkmıştır. Yirmidört saatlik kalp hızı değişkenliği parametrelerinden SDNN, SDANN, pNN50, TP, VLF, rMSSD, HF ve HFnu parasempatik sistemin indirekt belirteçleridir ve istirahat günü nöbet gününe kıyasla anlamlı olarak yüksek çıkmıştır. LFnu ve LF/HF oranı ise sempatik sistemin indirekt belirteçleri olup nöbet gününde istirahat gününe göre yüksek saptanmıştır. Gündüz vakti ve gece vakti kalp hızı değişkenliği parametreleri kıyaslandığında ise nöbet gününde istirahat gününe göre sempatik baskınlık görüldü. Ayrıca kalp hızı parametreleri 24 saat bazında kıyaslandığında ise nöbet günü sempatik sistemin, istirahat gününe nazaran daha yüksek olduğu görüldü. İstirahat ve nöbet günlerinin her ikisinde de gündüzleri geceye göre sempatik baskınlık olduğu izlendi. Nöbet gecelerinde sempatik baskınlığın oluşmasının, istirahat gecelerine nazaran daha erken saatlerde başladığı görüldü. SonuçSonuç olarak nöbet günlerinde sempatik aktivasyon artmaktadır. Bu etki 24 saaat boyunca devam etmektedir. Nöbet ya da istirahat gününden bağımsız olarak gündüz sempatik baskınlık, geceye göre daha fazla olmaktadır. Bu da sirkadiyen etkinin olduğunun göstergesi olarak yorumlandı. Ayrıca nöbet günlerinde geceleri sempatik etkinin başlama zamanının, istirahat gününe nazaran daha erken başlaması ise kortizol salınım zamanının daha erken başlamasıyla ilişkili olabileceği düşünüldü. Çalışmanın önemli kısıtlılıklarından biri katılımcı sayısının az olmasıdır ve daha ideal sonuçlar için geniş katılımcı grupları ile yapılacak çalışmalara ve yeni verilere gereksinim vardır.Anahtar kelimeler: Kalp hızı değişkenliği, otonom sinir sistemi, nöbet ve istirahat zamanı, yoğun bakım hemşiresi

AimThere are significant effects of the autonomic nervous system in the regulation of the body's functions. Autonomic nervous system is composed of sympathetic and parasympathetic nervous system that balances each other's work. This autonomy is disturbed by the daytime stress and sleepless at night in the health personnel working with the night shift system. Especially the parasympathetic system, which is supposed to dominate the night, is suppressed, resulting in a stress environment in the body. Heart rate variability is an easy and noninvasive method demonstrating sympathetic and parasympathetic systems function. Heart rate variability measurements come from 24 hour electrocardiography(ECG) holter monitoring. In this study, we planned to measure the difference in heart rate variability between 2 days by wearing ECG Holter in nurses of intensive care unit on 2 different days as working and nonworknig day. Thus, we aimed to show the negative situations and the risks that night shifts create on the body.Methods51 nurses working in intensive care unit were included into the study. The study was performed when the subjects were on 24-hour weekend shift. Subjects was underwent 24 hours 3 channel ambulatory rhythm Holter from 09.00-09.00 o'clock twice, once during their 24 hours shift and once during normal nonwork day. We chose 24 hours working shift as study group and 24 hours nonworking day as control group. From these holter records, heart rate variability parameters which 5 time domain and 7 frequency domain values were obtained.FindingsMean heart rate and minimum heart rate parameters were statistical significantly higher in working day whereas total mean NN, daytime mean NN and night mean NN were statistical significantly higher in nonworking day. Heart rate parameters including SDNN, SDANN, pNN50, TP, VLF, rMSSD, HF and Hfnu which are indirect indicators of parasympathetic system were statistical significantly higher in nonworking day. On the other hand, LFnu and LF/HF ratio which are indirect indicators of sympatic system were statistical significantly higher in work shift. Compared to daytime and nighttime heart rate variability parameters, sympathetic dominance was observed at working day. In addition, when the heart rate parameters were compared at 24-hour intervals, it was seen that the sympathetic system was higher at the day of the working than the day of nonworking. Both working and nonworking day, the sympahetic dominance is higher at daytime than nighttime. It was also seen that sympathetic dominance at shift nights began earlier than at nonworking nights.ResultsIn conclusion, sympathetic activation is increased during shift days. This effect lasts for 24 hours. Regardless of shift or nonworking day, daytime sympathetic dominance is much more than night. This was interpreted as a sign of the fact that it was a circadian effect. It was also thought that the early onset of sympathetic activity on working days may be related to the earlier onset of cortisol release time compared with nonworking day. One of the important limitations of this study is the small number of participants and there is a need for new studies with large groups of participants for more ideal results.Keywords: Heart rate variability, autonomic nerve system, shift and nonworking day, nurses of the intensive care unit