1876 tarihli Kanun-i Esasi`de hükümet sistemi ve yasama-yürütme ilşkileri

Abstract

ÖZET Bu tez çalışması, 1876 tarihli Kanun-i Esasi hükümet sistemini ve yasama-yürütme ilişkilerini, anayasacılık haraketleri doğrultusunda incelemeyi konu edinmiştir. 1876 tarihli Kanun-i Esasi, Batılı anlamda Osmanlı Devleti'nin ilk yazılı anayasasıdır. Onun bu özelliği, anayasa hukuku bilimsel çalışmalarında temel bir hususiyet arzetmektedir. `1876 talihli Kanun-i Esasi'de Hükümet Sistemi ve Yasama Yürütme İlişkileri'' isimli bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Cumhuriyete kadar olan dönem içerisindeki Türk Anayasacılık hareketleri incelenmiştir. İkinci bölümde meşruti sistemin doğuşu, Kanun-i Esasi'nin hazırlanması, nitelikleri incelenmiş ve yasama yürütme ilişkilerinin karşılıklı etkileşimleri ve hükümdarın yürütme ve yasama ilişkilerindeki rolü tahlil edilmiştir. Üçüncü ve son bölümde meclis hükümet sistemi, başkanlık hükümet sistemi ve parlementer hükümet sistemi doğrultusunda 1876 tarihli Kanun-i Esasi hükümet sistemi, Kanun-i Esasi'de 1909 yılında yapılan değişiklikler de gözönünde bulundurularak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bütün bu değerlendirmeler sonucunda 1876 tarihli Kanun-i Esasi hükümet sistemininin, farklı hükümet sistemleri unsur ve özelliklerini içeren, esas itibariyle daha çok parlementer sistem unsurlarının ağırlıkta olduğu, fakat yürütmeye ve yürütme organı içerisinde de bu organın başı olan padişaha geniş yetkiler veren, karma nitelikli, nevi şahsına münhasır bir sistem olduğu sonucuna varılmıştır.

ABSTRACT This study focuses on the System Of Government and the interactions between the Legislative and the Executive Powers in the Constitution dated 1876 ( 'Kanun-î Esasi' ), in the context of the Constitutionalist Movements. The Constitution dated 1876 is the first western type' written constitution of the Ottoman State. This characteristic of it forms a peculiar basis for the scientific studies in the field of Constitutional Law. This study is composed of three chapters: In the first chapter, the Turkish Constitutionalist Movements leading to the Republic are examined. In the second chapter, the emergence of the System Of Constitutional Monarchy ( 'Meşrutî Sistem' ) and the preparation and characteristics of the Constitution are revised and the interactions between the Legislative and Executive Powers are analyzed, together with the role of the Ruler ( the ' Sultan' ) on the relationships between these powers. In the third and the last chapter, the System Of Government in the Constitution is studied in terms of the Councillary, Presidents and Parliamentary Governmental Systems, embracing the changes made in the Constitution in 1909. As a final result of this study, it can be concluded that the System Of Government in the Constitution dated 1876 is a unique system, possessing elements and characteristics from various governmental systems, that entitles a wide authority to the Executive Power in general, and to the 'Sultan', who is the head of this power, in particular.