Klasik ve Keynezyen faiz-tasarruf ilişkisi ve Türkiye uygulaması

Abstract

ÖZET Faizin tasarruflar üzerindeki etkisinin nasıl olduğu, yani tasarruf eğilimini artırdığı mı yoksa şeklini mi değiştirdiği ekonomistler tarafından çok tartışılmıştır. Türkiye'de faiz tasarruf ilişkisi denilince, bankaların uyguladıkları faiz oranları ve tasarruf mevduatları akla gelmektedir. Bunun nedeni ise, gönüllü tasarrufların yönelebileceği belli başlı yatırım araçlarının, çeşitli nedenlerle, daha çok banka mevduatları ile sınırlı olmasıdır. Planlı dönemden bu yana uygulanan faiz politikaları da banka mevduatlarının. artırılmasına yönelmiştir. 1980 sonrası faiz politikalarının temel amacı vadeli mevduata enflasyonun üzerinde bir faiz geliri ödemek olmuştur. Türk ekonomisinde kalkınmanın önemli engellerinden birisi iç tasarruf oranının yeterince artırılamamasıdır. Uygulanan faiz politikalarının bu oranı artırmaya yönelik olduğu görülmektedir. Bu amaçla 1980 öncesi düşük faiz politikası, 1980 sonrası ise yüksek faiz politikası uygulanmıştır. İki politikayı karşılaştırdığımızda 1980 sonrası faiz politikalarının mevduat aktivitesinde nisbeten daha başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Netice itibariyle, mevduatın özellikle tasarruf mevduatının faiz oranlarındaki değişikliklerden etkilendiği görülmektedir. Ancak faiz oranlarındaki artış, tasarrufu miktar olarak artırmaktan ziyade kullanış yerini belirler. Yani tasarrufun nereye yatırılacağını, -döviz, altın, hisse senedi, borsa, gayrimenkul veya banka vb.- belirlemektedir.

ABSTRACT How the impact of interest rate affects savings -that is if it increases the saving tendency or changes its shape- is one of the most discussed issue in economists. When we consider the relationship between savings-interest in Turkey, it is easily seen that they are interest rates- saving deposits in banks. The reason why this is so, the direction of voluntarily savings to banking deposit because of various reasons. Implemented interest policies from the planned era to the present, has tried to increase banking deposits. The mean goal of interest policies has been to pay investor saving deposits more than inflation rate. One of the most important draw backs of the growth of Turkish economy has been insufficient rate of domestic savings. Interest policies implemented aimed at increasing this rate. To this objective, low interest policies pre 1980 and high interest rate policies post 1980 have been implemented. When we compare and contrast these two policies, we can say that interest policies in deposits activities offer 1980 has been more successful comperatively. As a result, saving deposits are affected from the changes in interest rates. However, increases in interest rates, don't change savings rates instead the place where savings are used changes. In other words, it determines where the savings will be invested -to, exchange, gold, share, stock exchange, unmovable, bank etc.