Anayasa ile Türkiye Büyük Millet Meclisi içtüzüğü hükümlerinin çatışması ve hukuki çözümü

Abstract

ÖZET Ülkemizde, pozitif hukukun başlıca yürürlük kaynaklan olarak, anayasa, kanunlar, içtüzükler, uluslararası antlaşmalar, kanun hükmünde kararnameler, tüzükler ve yönetmelikler sayılmaktadır. Bu normlar arasında hiyerarşik bir düzen vardır. Bunlardan anayasa ile Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ve içtüzüğün anayasaya uygun olma zorunluluğu tez konumuzun esasını teşkil etmektedir. Kurallar kademelenmesi gereği, Anayasa ile TBMM İçtüzüğü hükümleri arasında bir çatışma olduğunda anayasaya öncelik verilmesi, dolayısıyla içtüzüğün çelişen hükümlerinin anayasaya uygun hale getirilmesi konusunda bir tereddüt yoktur. Ayrıca bu iki norm arasındaki çatışmaları denetleme yetkisinin Türk Anayasa Mahkemesi'nde olduğu da açıktır. Asıl problem parlamentonun hangi kararlarının içtüzük değer ve etkisinde olduğunu belirlemek ve bunların da Anayasa Mahkemesi'nin denetimine tabi olup olmayacağını tesbit etmektir. Çünkü Anayasaca göre, içtüzüğe ve dokunulmazlığın kaldırılması ile üyeliğin düşürülmesine ilişkin parlamento kararlan dışındaki diğer TBMM kararlarının Anayasa Mahkemesi'nin denetimine tabi olması söz konusu değildir. Gerek doktrinde ve gerekse Anayasa Mahkemesi'nin yerleşmiş içtihatlarında tereddüde yer bırakmayan bir noktaya gelinmiştir. Buna göre, TBMM'nin İçtüzüğü değiştirici nitelikteki kararlan ile İçtüzük değer ve etkisindeki diğer kararlan Anayasa Mahkemesi'nin denetim alanı kapsamına girmektedir. Eğer Anayasa Mahkemesi böyle bir içtihatta bulunmasa idi, parlamento çok önemli konularda kararlar alarak anayasa ve kanunlara aykırı durumlar yaratabilir ve bunları da Yüksek Mahkemenin denetiminden kaçırabilirdi.

ABSTRACT In Our Country, constitution, statutes, standing orderses, international agreements and regulations are considering to be primary sources of positive law. And there exists a hierarchial order among these norms. Out of these Constitution with Standing Orders of Turkish Grand National Assembly and the necessity of standing orders to be compatible with constitutions will constitute the main theme of our thesis. There is no doubt that in case there is conflict between constitution and standing orders of T.G.N. A. priority should be given to constitution as a requirement of rule degregation. Additionally, the right to supervise conflict between the norms belongs to Constitutional Court. The main problem is to determine what decisions of parliament re in the scope of standing orders, and if these are subject to the supervision of Constitutional Court. Because, according to constitution all the decisions of T.G.N. A. except the decisions about lifting immunity are not subject to Constitutional Court supervision. Both in the doctrine and in established comments of Constitutional Court a long distance has been taken according to this. Both the decisions of T.G.N.A. amending standing orders and other decisions having the some value and effect with respect to standing orders are under the supervision of Constitutional Court. If the Constitutional Court didn't have such a comment the parliament could make way decisions on very important issues without having any concern about if they were in according constitution and statutes and parliament would created the supervision of High Court.