Türkiye`de mahalli idarelerin reorganizasyonunda il özel idareleri

Abstract

Ill ÖZET İl özel idaresi, mahalli idare anlayışının bugünkü manada henüz gelişmediği bir dönemde, merkezi idarenin taşra teşkilatı ile birlikte ve aym kanunla 1913 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayat Kanunu Muvakkati `İdare-i Hususiye-i Vilayat` adıyla idari sistemimize katılmıştır. Mahalli İdare uygulamasında temel düşünce toplumun kendi ihtiyaçlarını, onlar tarafından seçtiği kurumlar eliyle demokratik kurallar çerçevesinde karşılaması ve yönetilmesidir. Anayasada bir mahalli idare birimi olarak kabul edilmesine rağmen il özel idareleri merkezi idareyle mahalli idarenin bir araya getirildiği bir yapı görünümündedir. Bu yapı içinde kaynak yetersizüği görev alanlarının belirsizliği ve koyu bir idari vesayetin varlığı söz konusudur. Ülkemizde yerel yönetim birimi olarak, il özel idaresinin dışmda belediye ve köy yönetimleri de mevcuttur. Bu yönetimlerin de kendilerine özgü problemleri vardır. Ülkemizde, mahalli idareler `mahalli` olması manasında tam anlamıyla mahalli idare şekline dönüşememiş, bunun gayretini belirli ölçülerde veren, ama sonuç olarak merkezi yönetimin yoğun denetimindeki bir mahalli idarecilik ve aynı şekilde bir özel idare mevcudiyeti zuhur etmektedir. Dünya örneklerinde tek tip mahalli idare modeli mevcut değildir. Mahalli idarelerin türleri, görevleri, gelirleri, organları, seçim usûlleri, vesayet denetimleri her ülkenin kendine özgü durumlarına göre farklılık göstermektedir. Ancak en çok ortak nokta (genelde gelişmiş ülkelerde) merkezi idarenin denetimi mahalli idareler üzerinde daha az, gelirlerinin ise oldukça yeterü olmasıdır. Bu ülkelerde kamu harcamalarının % 50'sine yakım mahalli idarelerce yapılmakta ve mahalli hizmetler konusunda tek yetkili organlar olarak görülmektedir.IV Mahalli idarelerimizin idari ve mali problemleri başta olmak üzere bir çok problemi mevcuttur. Konunun esasım teşkil eden il özel idareleri de aynı problemleri fazlasıyla yaşamaktadır. İl Özel İdarelerinin Avrupa Birliği' ne uyumu ancak, bu teşkilatın temel yapışım bozmadan, idari vesayeti kaldırarak veya azaltarak, gelir kaynaklarım artırmak suretiyle gerçekleştirilebilir. Türkiye'nin idari yapışma son derece uygun olan ancak işlevini kaybetmeye yüz tutmuş il özel idareleri gelirleri artırıldığında ve idari yapışım etkilemekte olan aşırı vesayet kaldırıldığında; Ülkemizin kalkınmasında önemli roller üstlenebileceğine şüphe yoktur. Avrupa Birliğine giriş aşamasında bulunan ülkemiz, mahalli idarelerimizin sorunlarını çok iyi belirlemelidir. Birliğe üye ülkelerdeki mahalli idarelerin yapıları birbirinden farklı bir görünümde olduğundan bu idarelerin tam karşılığını Türk idari sisteminde bulamasakda; mahalli idareler arasındaki farklı ilişkileri çok iyi analiz edip, tüm dünyamn yöneldiği mahalli idarelerin kaynak bakımından güçlendirilmesi ve ülkemizdeki idari vesayetin asgari seviyeye çekilmesi ile Avrupa Birliğine uyum büyük ölçüde gerçekleştirilmiş olacaktır. u. j©g&!flNteii8 um*

ABSTRACT The administration of province was added to our administrative system as named `The administrative of private Vilayat` The temporary law common Vilayat dated 1913 With the central government's local organizations and the same law together when the perception of local administration didn't develop in today's sense. In local administration practice the main idea is to provide the necessities of the society by the means of associations they elected in democratic rules and that the society is managed by them. Although it is accepted as a local government in constitution, the administrations of provinces are in the appearance of the structure that central and local administrations are brought topether. There are an mtensive guardianship, lack of sources and uncertainty of missions in this structure. There are administrations of municipalities and villages except for the administration of pirovince as a local administration m our country. These administrations have their special problems. In fact, in the meaning of local, local administrations didn't transform the form of local in our country. Though they have spent a lot of efforts in this way, a local administration under intensive control of central government and the existence of an administration of province appeared. There is not one type of local administrations in the samples of the world. Their types, duties, revunues, organizations, the systems of election, and the controls of local governments differ from each other according to their conditions. But the most common point (generally in developed countries ) is there is a little control of central government over local administration but their revenues are rather adeguate.VI 50 % of public expenses is made by local governments in these countries and they are considered the only responsible associations on local services. Today local governments have a lot of problems especially on administrative and financial isues. The administrations of provinces, constituting the mam subject. Of this study, have the same problems. The administrations of provinces can be adjusted to Europion union without spoiling foundation of this organization, by abolishing and decreasing the administrative executorship and by increasing their revenues. If the revenues of the administrations of provinces, being quite appropriate for the administrative system of Turkey begining to lose their functionality are increosed and overcontrol of central government is abolished, these organizations will play important roles in our country's development. Our country being at the stage of entrance into European union should determine the matters of our local administrations. We don't find the equivalent of local administrations in Turkish administrative system because the structures of local administrations in these countries look different from each other. For that reason we should analyze the different relations between these local administrations. The sources of these organizations should be strengthened and their executorship m our country should be decreaned. So our country will have adaptaded to European union on a large scale.