Uluslararası bağımsız dış denetim standartlarının 3568 sayılı Yasa hükümleri ile karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, uluslararası denetim standartları 3568 sayılı yasa hükümleriyle karşılaştırılmaktadır. Uluslararası denetim standartlarının konu ve standart bazında ilgili kanun maddeleriyle karşılaştırması yöntemi benimsenmiştir. İlk iki bölümde bağımsız dış denetime ilişkin genel bilgiler ile uluslararası bağımsız dış denetim standartları incelenmektedir. Genel, çalışma ve raporlama standartlarından oluşan uluslararası standartlar, denetimle ilgili bir rehber niteliğindedir ve uyulması zorunludur. Üçüncü bölümde uluslararası bağımsız dış denetim standartları, 3568 sayılı yasa ve Sekizinci yönergeyle karşılaştırılmaktadır. Uluslararası denetim standartları muhasebe ilkelerine uygun düzenlenen mali tabloların, 3568 sayılı kanun ise vergi yasalarına ve yürürlükteki mevzuata göre düzenlenmiş mali tabloların denetimini esas almaktadır. Türkiye'de mevzuat yoluyla düzenleme yaklaşımı ağırlıklıdır. Denetimde ortak bir standart oluşturulamamıştır. TTK, SPK, Bankalar Yasası, Vergi mevzuatı ve 3568 sayılı yasayla denetime birbirinden farklı düzenlemeler getirilmiş, standart olmayan, karmaşık ve dağınık bir denetim yapısı oluşmuştur. 3568 sayılı yasanın adı, amacı ve konusu çelişmektedir. Uluslararası denetim standartları ve 8. Yönergedeki amaca büyük ölçüde uygunluk arzetmemektedir. 8. Yönerge uluslararası denetim standartlarına paraleldir. Muhasebe denetimi ağırlıklı bir denetim mekanizması ve bağımsız dış denetimi amaçlamaktadır. Oysa 3568 sayılı yasada daha çok vergi amaçlı bir denetim esas alınmıştır. Denetimden ziyade tasdik ve bir tür vergi ajanlığı öngörülmüştür. 3568 sayılı yasada YMM'lere ayrıcalık tanınarak, diğer iki grup(SM,SMMM), 8.Yönergeye göre ikincil plana düşürülmüştür. `İhtiyari` olup vergi mükelleflerinden isteyen tüm kuruluşları kapsayan 3568 sayılı kanun kapsamındaki denetimlerin, 8. yönergeye göre yasal zorunluluk/ihtiyarilik durumu şekillendirilmelidir. 3568 sayılı yasada meslek öne çıkarılmış, 8.yönergede `denetim kurumları` vurgulanmıştır. Mali müşavirliğin uluslararası uygulamasında `Karşılıklılık` ilkesine uyulmalıdır. 3568 sayılı yasada mesleğin standardı konmamıştır. Yasadaki sınav sistemi hem 8. Yönergeye uygun değildir hem de denetçi adayının eğitim ve mesleki yeterliğini ölçecek düzeyde değildir. Tez, sonuç ve kaynakça bölümü ile sona ermektedir.

VI ABSTRACT In this study, international auditing standarts are compared to the articles of the Law numbered 3568. The comparison of the international auditing standarts with the articles of the law afore-mentioned on the basis subject and standart has been accepted as a research method. In the first two chapters general information on external auditing and international auditing standarts are tnying to be anahzed. International standarts that contain general, working and reporting sub-standarts are regarded as a kind of guide for audit. And it is obligatory to obey them. In the third chapter, international auditing standarts are compared to the articles of the Law numbered 3568 ant 8 th Directive of EC. Though it is essential the financial statements prepared accounting principles for the international auditing standarts, it is essential the financial statements prepared complied with the ruling regulations. It could not made up a common standarts for audit. There are different kinds of regulations provided by different Laws such as Turkish Trade Law, Capital Market Board of Turkey, Banks Law, Tax Law. That is why it has been a non standardized, complex and widespread structure for audit. The title, ami and subject of the Law numbered 3568 has dilemmad each other. There is no complience to a great extend with the aim of international auditing standarts and 8 th Directive of EC. 8 th Directive is mostly parallel to the international auditing standarts and aimed at the accounting based audit mechanism and independent external audit. On the contrary, an audit aimed tax purposes has been essential. Other than audit, approvement and a kind of tax agent has been targeted. It has been brought to the CPA's priorities by the Law numbered 3568, and the other group declmed to the second plan accordmg to the 8th Directive. Audit according to the Law 3568 is voluntary and contains all taxed foundations that is why It should be formatted according to the 8 directive. The law num.3568 atnbuted importance to the earner, audit companies have been focused m the 8 directive. The principle of reciprocity of the implementation of the earner should be taken into consideration.VII The standart of the earner in the Law num.3568 has not been formed. The test (examinition) system is not convınıent to both regulations above mentioned. The thesis finalizes with the Conclusion and bibliography sections.