Kütahya şer`iye sicilleri 74 numaralı defterinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Osmanlı Devleti'nin asırlarca yaşamasını sağlayan en önemli unsurlardan birisi de `Hukuk Sistemindeki mükemmelliktir. Çünkü hukuk, sosyal bansın temelidir. Osmanlı Devleti'nde Hukuk Sistemi'ni günümüze taşıyan Şer'iye Sicilleri de oldukça önemli tanıklardır tarihe. Osmanlı Devleti'nin en önemli şehirlerinden biri olan Kütahya tarihi geçmiş açısından oldukça önemli bir araştırma sahasıdır. Kütahya oldukça eski bir Türk Yurdu ve Osmanlı Şehri olduğu itibarla, Şer'iye Sicilleri araştırılması gereken bir ilimizdir.Osmanlı Devleti'nin ortaya koyduğu yüksek kültür, Kütahya'da tutulan kayıtlardan da kolayca anlaşılabilmektedir. 74 Numaralı Kütahya Şer'iyye Sicil Defteri üç yüz atmış adet belgeden oluşmaktadır.Defterde değişik mahkeme davaları ve sonuçları bulunmaktadır. Bu belgeler; hüccet ve vekil tayini, kefalet, davalarıdır. Görülen bütün bu davalarda en adil kararların verilmeye çalışıldığı gözlenmiştir. Arazi ve dükkan davalarında işlenilen konu genellikle çocuklara ölen ebeveynlerinden kalan mirasın taksimi şeklinde göze çarpmaktadır. Ticaret ile ilgili davalardan gerek ortaklıkların kurulması ve gerekse alacak-verecek gibi problemli konuların çözümüne çalışılmaktadır. İhtilâf çıkabilecek bazı davalarda şahitlerinde huzurunda davalar sonuca bağlanmış ve karar metninin altında şahitlerin ismi veya isimleri yazılmıştır. Ayrıca mahkemede bir de yemin müessesesinin olduğu görülmüştür. Kütahya'da yaşayan Ermeniler ve Rumlar'ın da bazı konularda mahkemeye başvurduğu görülmüştür.Bu dönemde 1322-1326 (1905-1909) Kütahya'da bir Katolik Kilisesi'nin de var olduğu anlaşılmaktadır. Bu da açıkça göstermektedir ki Osmanlı Devleti'nde hoşgörü sadece bir söylem değil, tüm belgelerde var olan bir gerçektir. 74 Numaralı Kütahya Şer'iye Sicil Defteri, sosyal, siyasi, ekonomik ve hatta askeri açıdan Kütahya'yı ve makro planda Osmanlı Devleti'ni değerlendirmek açısından oldukça önemli bir birinci elden kaynaktır.

ABSTRACT One of the most important thing that caused `Ottoman Government` to live for ages is the best of `Law System`. Because law is the base of peace. Canonical Registers which has carried Law System in Ottoman Government have been the witness to the history. Kütahya which is the most important city of Ottoman Government is a seach area according the past. Kütahya with the gain of oldest Türk city and Ottoman city, Canonical registers must be needed to observe. The high culture of the Ottoman Goverment can also bee seen in the recorded documents in Kütahya. 74 number Kütahya canonical register book are 360 documants. in the book there have been different courts and their results. These documents are the appointing of documents and executors, in ali these courts the most fair determination have been tried to give. In some of the courts that caused disagreements have been solved under the bear of the witness and their names have been written under the determination text. Also in the courts there have been a swear. In field or shop courts, the most subject is the sharing of the herritage if the children's parent's died, in commeccial courts, both the buiid of the partnership, and reciables and payables problems have been tried to solve. Armenians and Greeks who lived in Kütahya have appiied to the court in some conditions, in this period 1322-1326 (1905-1909) it is understood that there was a Catholic Church in Kütahya. This can cleariy be seen that, toleration in Ottoman Goverment is not a articulation, it is the fact in ali the documents. 74 number Kütahya Canonical Register Book is one of the most important source of Kütahya's social, politics, economics and even army and it's also importan for determination in a macro plan ofottoman Government.