Feridun Divanı (Transkripsiyonlu metin)

Abstract

ÖZET XVII. yüzyılda yaşadığı bilinen Feridun'un Dîvânı'nı ilim âlemine tanıtmak, şairliğine dikkat çekmek amacıyla hazırladığımız bu tez, şâirin hayatı, edebî kişiliği ve Dîvânı'nın transkripsiyonlu metninden ibarettir. Edebiyat tarihlerinde Feridun hakkında kayda değer teferruatlı bilgi yoktur. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm' de şâirin yaşadığı yüzyıl (XVII) siyasî, sosyal ve edebî açılardan incelendikten sonra hayatı, eserleri ve edebî kişiliği üzerinde durulmuştur. Sebk-i Hindî'den etkilendiğini gördüğümüz Feridun'un şiirlerindeki Sebk-i Hindî özelliklerini tespit etmeye çalışarak örneklerle izah ettik. Ardından Ferîdûn Dîvânı'nın transkripsiyonlu metnine yer verdik. Feridun Dîvânı, gayr-ı mürettep (tertipsiz) istinsah edilmiştir. Fakat biz dîvânı mürettep hale getirdik. Dîvânın başında şâirin kasideleri yer almaktadır. Şâir kasidelerinde klasik dîvân şiiri geleneğine uymamıştır. Yani kasidelerin başında tevhîd, münacaat ve na't türlerindeki şiirler yer almamaktadır. Şâir kasidelerinde devlet büyüklerim medhederken aynı zamanda dönemindeki Osmanlı seferlerini süslü ve ağdalı bir dille anlatmıştır. Ayrıca başka bir kasidesinin dua bölümünde Mevlânâ' dan himmet talep etmektedir. Kasidelerden sonra aşk konulu 172 gazeli bulunur. Gazellerin ardından sevgiliden ve ayrılık ateşinden bahseden bir `murabba`, Hz.Peygamber'i öven üç `muhammes`, sevgilinin cefasından ve rakîbden bahseden beş `müseddes` bulunur. Ayrıca müseddeslerde Mevlânâ takipçisi olduğunu da belirtir. Hz. Ali'nin ölümü için yazdığı bir `mersiye`nin ardından ahiret makamına önem vererek, cümle eşyada Hakk'ın isimlerinin görülmesini, bir bilge kişiye bağlanmak gerektiğini, gösteriş ve iki yüzlülüğün kötülüklerini anlattığı, sevgiliye sitem ederek iki yüzlü ve kıskanç insanlara beddua ettiği üç `terkîb-i bend` yer alır. En sonda kendi şiirlerini övdüğü ve sevgiliyi anlattığı `kıta'ât` bulunur. n.Bölüm'de ise az bilinen kelimelerden oluşan bir `Sözlük`, yer ve kişi adlarını içeren `Dizin`, `Kaynakça` ve orijinal Dîvân metni yer almaktadır. Hazırladığımız tezin, şâirle ilgili bundan sonraki çalışmalara ışık tutacağı kanaatindeyiz.

VI ABSTRACT This thesis - which we try to introduce Feridun, who is known that he lived in the seventeenth century, and his Dîvân in order to call attention to his poet side - includes the poet life, his literary personality and his Dîvân with its transcriptioned text. In the history of literature there is no noteworthy or detailed information about Ferîdûn. Our study has two chapters. In the first chapter we studied on Ferîdûn' s life, his works and literary personality, after examining his century's political, social and literary angles. We explained the properties of `Sebk-i Hindî` with examples by trying to determine in the poems of Ferîdûn that we saw he impressed by `Sebk-i Hindi`. Then, there is Ferîdûn' s Dîvâns transcriptioned text. Ferîdûn' s Dîvân was written in disorder. But we tried to order this Dîvân. At the beginning of the Dîvân there are eulogies of the poet. Poet didn't obey the tradition of Classical Dîvân Poetry in his eulogies. That is to say, there aren't the poems in the sort of` tevhîd `, `münacaat` and `na't ` at the beginning of his eulogies. While the poet was praising the statesmen in his eulogies, at the same time he explained the Ottaman expeditions of his time in on ornamented and rhetorical way. Moreover, he wanted moral support from Mevlânâ in the section of pray in his other eulogy. After eulogies there are 172 lyric poems about love. After his lyric poems there is `murabba` which is treating of lover and the fire of separation; three `muhammes` es praising Prophet Muhammed; five `müseddes` es treating of lover's cruelty and rival. Moreover, Ferîdûn determined that he was the follower of Mevlânâ in his `müseddes` es. After an elegy about the death of Hz. Ali, there are three `terkib-i bend`s that he explained; to see the God's names in the whole goods by paying attention to the position of the other world; the necessity to be bound to a wise man; the evils of hypocrisy and ostentation, and to imprecate the hypocritical and jealous people by reproaching the lover. Finally, there is `kıta at` section that Ferîdûn explained lover and praised his own poems. In the second chapter, a dictionary, which contains rarely known words and an index in which there are place and person names, bibliography and original Dîvân text presented. According to us, this thesis will show the way to the works about Ferîdûn from now on.