Üretim işletmelerinde verimlilik, verimliliğin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve enerji üreten bir işletme olarak Tunçbilek Termik Santrali`nde bir uygulama

Abstract

ÖZET Çıktılarla bu çıktıların üretiminde kullanılan girdiler arasındaki ilişki olarak tanımlanan verimlilik, eldeki sınırlı kaynakların optimal kullanımım hedefleyerek, en çok üretimi gerçekleştirme çabasıdır.Günümüzde verimlilik, işletmelerin başarı düzeylerinin ölçülüp değerlendirilmesinde de temel göstergelerden biri olarak kabul edilmektedir. Verimlilik; sadece iktisatçıların, mühendislerin ve finansmancı/muhasebecilerin değil, aynı zamanda işletme ile ilgili tüm kesimler içinde önemli bir kavramdır.Çünkü verimlilik ölçümü sonucunda elde edilecek verimlilik analizi,verimlilik artışı sağlamakta önemlidir.İşletmelerde verimlilik etkenlik ve etkililik analizine yardımcı olmak amacıyla ölçülür. Verimlilik indeksleri, örgüt geliştirme süreci sonunda, performanstaki engel ve darboğazları göstererek teşhis etkinlikleri için gerçekçi hedefler konulması ve kontrol noktalan kurulmasına yardımcı olur. Şüphesiz ölçüm ve denetim sistemlerinin bu gücü `ölçülmeyenin, yönetilemeyeceği` gerçeğinden gelmektedir. Yapılan verimlilik ölçümleri, işletmelerin sorunlarım teşhis etmekte ve bu sorunlar verimlilik arttırıcı teknikler uygulanmak suretiyle çözülmeye çalışılmaktadır. Tunçbilek Termik Santralinin, 1996-2001 yıllan arası gerçekleştirmiş olduğu faaliyetlerin verimlilik, etkenlik ve etkililik analizleri yapıldıktan sonra işletmenin 2001 yılındaki (mevcut) durumu, kendi geçmiş yıllan ile kıyaslanmış, işletmenin hedeflemiş olduğu performansına ne derece ulaşmış olduğu tespit edilerek, incelenmiştir. Yapılan analizlere göre işletmenin 1999 yılının, incelenen yıllar arasında en verimli yıl olduğu tespit edildikten sonra, işletmenin 2000 ve 2001 yıllarında sürekli ve büyük oranda bir verimlilik azalışı yaşandığı görülmüştür.Bu aşamada, verimlilik düşüşünün nedenleri araştırılmış ve işletmenin sorunları tespit edilmiştir.Bu sorunların çözülebilmesi amacıyla, sistem yaklaşımı düşüncesi içerisinde bazı VAT' ların işletmeye uygulanması gerekliliği çözüm önerisi olarak sunulmuştur.Ancak çözüm önerilerinin bazılarının aşırı merkeziyetçi ve hantal yapı içerisinde olan bir kamu işletmesi için uygulanabilirliğinin çok zor hatta imkansız sayılabilecek boyutta olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Son olarak denilebilir ki, kamu işletmelerindeki verimlilik sorunsalının en önemli iki sebebinden birinin sağlıklı bir verimlilik ölçümün yapılamaması olduğu söylenirse, bir diğerinin VAT' ların uygulanamaması, hatta uygulamaya dahi konulamaması sorunu olduğu söylenebilir.

VI ABSTRACT The aim of productivity, which is used outputs and outputs related to productive outputs, is to use the limited sources effectively. Currently it has been definet as one of the main measurament of companies sucsesses.Not only economists, engineers and accountants but also companies give importance the concept `productivity` because solutions of productivity measurament analysis is a way of increasing productivity. Productivity measurament implies gear-increases.Productivity indices can lead to companies goals and can lead to understanding and solving the problems.Moreever there is no doubt that if you are not aware of productivity measurament, you can not control the systems.Experience has shown that on many occasion, productivity measurament help to recognition of problems, which can be solved multiplicity of productivity measures. After surveys of effectiveness and efficiency in Tunçbilek Thermo- Electric Factory between 1996 to 2001 compared wiht prior success of productivity performance improvement process. According to the analysis in 1999, the company used PIP(Productive Improvement Programmes) effectively.Besides researchs show that productivity measurament in 2000-2001, the company was not as successful as previous year(1999). Dicreasingly, the company productivity got slower and slower.Dealing with problems the company aimed at overcoming the problems.The company applied some approaches for enhancing productivity effectively.Nevertheless, it is practically impossible to solve problems in a political, public hierarchy and in a public company.Finally, two main problems occur.Firstly, unreliable productivity measuraments. Secondly, unable to used PIP's.Because of bad management administration.