TC. Anayasasında yeralan demokratik hukuk devleti ilkesinin Türk idari yargısı üzerindeki etkileri (Türkiye örneği)

Abstract

Anayasalar ülkelerin temel yaşatandır ve içerikleri bütün pozitif hukuku etkilemektedir. Demokratik hukuk devleti ilkesi anayasamızda yer alan ilkelerin en belirleyicilerindendir. Bu ilkeler, devlet ve toplum hayatımızı doğrudan etkilediği gibi Türk İdare Hukukunun omurgasını oluştururlar. Demokratik hukuk devleti denilince, halkın iradesi ile teşekkül etmiş bir idari yapının yine halkın menfaatine uygun ve idarenin keyfiliklerinin önüne geçilecek şekilde kontrol altına alındığı bir devlet anlayışı aklımıza gelmektedir. İdarenin çalışmalarının denetlenmesinin pek çok şekli vardır. İdarenin işlem ve eylemleri yetki, şekil, konu, neden, maksat yönlerinden hukuka aykırı olduğunda İdari Yargı tarafından iptal edilmekte ve bu şekilde vatandaşlara idarenin üstün ve meşru gücü karşısında hukuki güvenlik sağlanabilmektedir. İdare mahkemeleri de mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı ilkeleri çerçevesinde görev yapan bağımsız mahkemelerdir. Bir de bu işlem ve eylemler neticesinde bir zararın doğması halinde kimi durumlarda kusur sorumluluğu anlayışı çerçevesinde, kimi durumlarda kusursuz sorumluluk anlayışı çerçevesinde uğranılan zararın ortadan kaldırılması yoluna gidilmektedir. Bunun için, İdari Yargıda diğer yargı organlarında olmayan İptal Davası ve Tam yargı Davası adı altında iki dava türü ortaya çıkmıştır. Hukuka aykırı idari işlem ve eylemlere karşı, gerçek ve tüzel kişiler yetkili ve görevli İdari Yargı Mahkemelerinde dava açarak bu idari işlemlerin iptalini ve uğradıkları zararı tazminini isteyebilmektedirler. İdare organları bu kararlan mutlaka yerine getirmek zorundadırlar. Ülkemizin taraf olduğu Uluslar arası Antlaşmaların iç hukukumuz halini aldığını da ekleyecek olursak Demokratik Hukuk Devleti ilkesinin Türk İdari Yargı kararlarını ne derecede etkilediği ortaya çıkacaktır.

Constitutions are the basic laws of the states and their contents are affect all positive law. The principle of the Democratic Law State is the most characteristics of the principles are located in our constituent. These principles constitue backbone of the Turkish Administration Law as if affected directly our state and society life. Democratic Law State means; have consisted of an administrative structure with people's will and again appropriate for people's benefit and we occur to one getting under control of a state understanding in shape will put a stop to affair of administration. There are a lot of types of controlling administration's works. Procedure and actions of administration if it is opposite to law with regard to authority, condition, subject, reason, perpose is canceled from Administrative Adjudication and in this way, legal securty can be able to provide to the citizens, to oppose of the administration's superior and legal power Administration Courts are also independent courts and the principles of the judgeship guaranty. Furthermore, as a result of the procedures and actions in the event a damage is borned, sometimes in frame of fault liability understanding, sometimes in frame of absolute liability understanding, is eliminated of the damage. Therefore, in Administrative Adjudication has appeared two types of action, which wasn't found in the other organs of adjudication which names were Action for Annulment and Action for Full Adjudication. Real and artificial persons sue against the administrative procedure and actions the opposite to law, in the Administrative Adjudication courts which is authorized and on duty and want to be indemnity of their damages. The organs of Administration surely has to bring back these decisions. If we add to International Agreements which our state is being side of becoming our internal law, the principle of the Democratic Law State will appear to affected the decisions of the Turkish Administration Adjudication.