Türkiye`ye gelen doğrudan yabancı yatırımların Türkiye`deki ücretler üzerindeki etkileri

Abstract

viÖZETDoğrudan yabancı yatırımlara tarihi bir süreçten bakıldığında, önceleridoğal kaynaklara yöneldiği görülmektedir. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise,doğrudan yabancı yatırımları gelişmekte olan ülkelere yönlendiren temel etken, ucuzemek olmuştur. Günümüzde de dünya ticaretini ve üretimini yönlendiren çokulusluşirketler; pazar paylarını korumak yada genişletmek için ucuz emek faktörüne sahipolan ülkerlerde faaliyette bulunmaktadırlar.Doğrudan yabancı yatırımların, reel sektörde teknoloji transferinihızlandırması ve böylelikle de ortaya çıkan verimlilik artışları daha yüksek ücretödemelerini gerektirmektedir. Literatürde, yabancı yatırımların, gittikleri ülkelerdekiemek piyasası üzerindeki etkilerini inceleyen birçok çalışma yapılmış ve buçalışmaların çoğunda bu hipotezi destekleyici sonuçlara ulaşılmıştır.Bu çalışmada 1980-2002 yılları arasında Türkiye'ye gelen doğrudanyabancı yatırımların Türkiye'deki reel ücretler üzerindeki etkileri incelenmiştir.Çalışmanın birinci bölümünde; doğrudan yabancı yatırım kavramınıntanımlaması yapılarak, bu yatırımları diğer yatırım türlerinden ayıran temel özelliklerbelirlenmiştir. Daha sonra doğrudan yabancı yatırım teorileri incelenmiştir.İkinci bölümde ise; doğrudan yabancı yatırımlar konusunda potansiyelbelirleyiciler incelenmiştir. Doğrudan yabancı yatırımların, potansiyel belirleyicileriarasında önemli bir yere sahip olan ücretler ve işgücü maliyetleri de, literatürdekiçalışmalarla desteklenerek incelenmiştir. Aynı zamanda doğrudan yabancıyatırımların gittikleri ülke ekonomileri üzerindeki muhtemel etkileri üzerinde dedurulmuştur.viiÇalışmanın üçüncü bölümünde; Türkiye'de doğrudan yabancıyatırımların gelişim seyri incelenmiş ve Türkiye'ye ait veriler, uluslararası bazıkarşılaştırmalara tabi tutularak, doğrudan yabancı yatırımlar konusunda Türkiye'ninperformansı değerlendirilmiştir.Çalışmanın son bölümünde ise; 1980-2002 yılları arasında Türkiye'yegelen doğrudan yabancı yatırımların reel ücretler üzerindeki etkileri test edilmiştir.Çalışmada, bağımlı değişken olarak reel ücretler ve bağımsız değişken olarakdoğrudan yabancı yatırımlar kullanılmıştır. Çalışmada, doğrudan yabancı yatırımlarve ücretler arasındaki ilişkiyi ölçmek amacıyla en küçük kareler yöntemiuygulanmıştır. Regresyon testi Türkiye'ye gelen doğrudan yabancı yatırımlarınücretler üzerinde etkili olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.

From the historical point of view, Foreign Direct Investments (FDI`s)were initially attracted by natural resources. From the second half of the 20th century,the main reason which oriented FDI`s to developing counties has been cheap labor.Recently, multinational companies, leading world trade and production, operate incountries, which have cheap labor force to protect and/or expand their market shares.FDI`s accelerate technology transfers which in turn cause productivityspillovers. Therefore, it becomes compulsory to pay higher wages to workers. Animportant set of papers has sought to test whether FDI`s affect wages. Most of theempirical work indicated that FDI`s affect wages.In this study, we investigate the effects of the FDI`s on reel wages inTurkey for the period from 1980 to 2002.The first chapter provides a definition of the FDI`s and compares FDI`swith the other types of investments. Afterwards, foreign investment theories arereviewed.The second chapter reviews the theoretical and empirical literatureconcerned with the potential determinants of FDI`s. The related literature indicatesthat labor costs and wages are among the potential determinants of the FDI`s.In the third chapter, we evaluate the performance of FDI`s in Turkey.Some international data is also presented to compare Turkey`s performance of FDI`swith other countries` performances.In the last chapter, we use an Ordinary Least Squares to determine theeffect of FDI`s on real wages in Turkey from 1980 to 2002. The regression resultsindicates that there is a positive relationship between FDI`s and real wages in Turkey.