Beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: 1970-2006 Türkiye örneği

Abstract

Bu çalışmada, ekonomik büyüme ve beşeri sermaye kavramlarının, kapsamı, önemi, tarihsel gelişimleri ile Neo-klasik büyüme teorisi ve içsel büyüme modelleri çerçevesinde, beşeri sermayenin, ekonomik büyüme üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, ekonomik büyümenin ve beşeri sermayenin tanımları yapılarak, ekonomik büyümeyle beşeri sermaye arasındaki ilişki Türkiye ve OECD ülkeleri arasında karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. İkinci bölümde, Neoklasik büyüme ve içsel büyüme modelleri, literatürde yer alan çalışmalar kapsamında teorik olarak incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, 1970-2006 döneminde, Türkiye'de beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi, okullaşma oranları ve eğitim harcamalarıyla, ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yönü ve büyüklüğü temelinde, zaman serisi analizleri kullanılarak incelenmiştir. Uygulanan ekonometrik modelde, incelenen seriler arasındaki uzun dönemli ilişkiyi tespit etmek için, eşbütünleşme analizinden yararlanılmıştır. Eşbütünleşme analizi temelinde, incelenen değişkenlere sırasıyla birim kök testi, uygun gecikme uzunluğunun tespit edilmesi, eşbütünleşmenin varlığının tespiti, Johansen eş bütünleşme testi, vektör hata düzeltme (VEC) ve varyans ayrıştırma analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, eğitim göstergelerinde meydana gelen değişimin, kişibaşına reel gayrisafi milli hasılayı önemli ölçüde etkilediği; eğitim göstergelerinde meydana gelen değişimin ise kişi başına reel gayrisafi milli hasılada meydana gelen değişimden etkilenmediği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Beşeri Sermaye, Ekonomik Büyüme, Neo-Klasik Büyüme, İçsel Büyüme, Eşbütünleşme Analizi, Varyans Ayrıştırması.

In this study, content, significance and historical context of economic growth and human capital are researched and affects of human capital on economic growth was analysed based on Neo-Classical Growth Theory and Endogenous Growth Theory. This study consists of three parts. In the first part, concept of economic growth and human capital is described. The relationship between these concepts is analysed by comparing ways amongst Turkey and OECD. In the second, neo-classical growth theory and endogenous growth theory are examined theoretically in the frame of literature basis. In the third part of study, impact of human capital on economic growth in Turkey for the period of 1970-2006, is gone through by using time series analysis on the basis of direction and magnitude of interrelation between education expenditure, schooling ratio and economic growth. In the econometric model, to determine the long run relationship between series that we held, cointegration analysis is applied. In this context unit root test, determining the appropriate time lag, determining the existance of co-integration, Johansen co-integration test, vector error correction model and variance decomposition analysis are carryied out. According to findings, changes in educational indicator have carved out of the changes in real GNP per capita by substantially, but change in educational indicators haven?t derived from changes in real GNP per capita.Key Words: Human Capital, Economic Growth, Neo-Classical Growth, Endogenous Growth, Co-integration Analysis, Variance Decomposition.