Sinan Paşa`nın Maârifnâme`sinde beyan ve bedî kapsamındaki edebî sanatların tahlili

Abstract

Bu araştırma, Sinan Paşa'nın Maârifnâme adlı eserini esas alarak onun pek çok övülen üslup özellikleri ile ilgili tespitler yapmayı ve eserin gerçek değerinin belirlenmesine dair bulgular elde etmeyi amaçlamaktadır. Müellifin ?süslü nesir? tabiriyle özdeşleşen üslubu hakkında yapılan bu tahlil çalışması, beyân ve bedî ilimleri kapsamındaki edebî sanatlarla sınırlandırılmıştır.Sinan Paşa, 15.yy Osmanlı İmparatorluğu'nda edebiyat, ilim ve siyaset sahalarında öne çıkan müstesna şahsiyetlerden biridir. Aynı zamanda bir nesir üstadı olan Sinan Paşa'nın sanatkârlığı ve üslup özelliklerini ortaya koyması açısından üç önemli eserinden biri olan ?Maârifnâme? üzerine sadece makale düzeyinde tahlil ve tetkik çalışmaları yapılmıştır. Bunun yanında ?inşa? adıyla anılan süslü nesir üslubunun özelliklerini ve söz sanatlarının bu üslup içindeki kullanımını ele alan bir çalışma da mevcut değildir. Bu alandaki çalışmalar, Kur'an-ı Kerim'in belagatini ortaya koyan incelemelerle sınırlı kalmıştır. Bu bağlamda Klasik Türk Edebiyatında ?belagat? alanında verilmiş olan eserleri temel alarak beyan ve bedî ilimleri kapsamındaki edebi sanatları tasnif ettik ve bu sanatların Maârifnâme'de ne ölçüde kullanıldıklarının tespitine giriştik. Çalışmamızı, daha sağlıklı ve etkin sonuçlar elde etmek için tamamı 294 sayfa olan eserin ilk 50 sayfasıyla sınırlandırdık.Anahtar Kelimeler: Sinan Paşa, Maârifnâme, Süslü Nesir, Belâgât, Edebî Sanatlar

This thesis aims to detect the qualifications of Sinan Pasha?s esthetic prose and manifest the main value of his work named Maârifnâme. This work that studied the writing style of the author ?which is named estetic prose- is confined with the literary arts about ?beyan and bedi? parts of the rhetoric.Sinan Pahsa is one of the important persons prominent at science and policy areas in The Otoman Empire, in the 15th century. There is only a few articles and theses about the Maârifnâme and authorship of Pahsa, who is a estetic prose master at the same time.On the other hand, there is no work that studied the qualifications of estetic prose of Otoman Literature or Classical Turkish Prose named ?inşâ? and how to use the literary arts in this style. The works in this area are only analyses about the rhetoric of Quran.In this context we assorted the arts in the ?beyan and bedi? parts of rhetoric considering the books of Classical Turkish Rhetoric and we tried to find to what extent these literary arts in the Maârifnâme are used. To obtain healthier and more effective results we confined our work with the first 50 pages of Maârifnâme which consists of 294 pages.Keywords: Sinan Pasha, Maârifnâme, Esthetic Prose, Rhetoric, Literary Arts