İnsan hakları ve ulus devlet ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Günümüzde insan hakları kavramı, siyasi alanda olduğu kadar hukuk, felsefe, sosyoloji bu ve benzeri alanlardaki disiplinlerarası çalışmalarda da önemi artan bir çalışma alanı hâline gelmiştir. Özellikle İkinci Dünya Savaşı sırasında sistematik kitlesel ölümlerin görülmesi, yirminci yüzyılın ortalarından itibaren dikkatleri insan hakları kavramına çekmiştir. Bu çalışmada ulus devletler ile insan haklarının evrensellik nosyonu arasındaki gerilim irdelenecektir. İnsan haklarının meşruiyet paradigması hâline gelmesiyle birlikte ulus devletlerin insan haklarını koruma adına üstlendikleri roller, parçası oldukları uluslararası kurumların insan haklarının gelişimi adına yapmış olduğu katkılar Türkiye örneği ile tartışılmıştır.Çalışmanın ilk bölümünde insan haklarının kavramsal tanımı, tarihsel gelişimi felsefi boyutta incelenerek devlet ve insan hakları ilişkisine ana hatlarıyla değinilmiştir. İkinci bölümde ise ulus devletlerin egemenlik ve güvenlik hassasiyeti ile insan haklarının evrensellik iddiası arasındaki gerilim irdelenmiştir. Üçüncü bölümde ulus devlet retoriğinin güncelliğini koruduğu, milliyetçiliğin toplumsal düzenin yeniden üretiminde etkin rol oynadığı Türkiye'de egemenlik ile insan hakları arasındaki ihtilaf üzerinde durulmuş ve uluslararası kurumların Türkiye'deki insan haklarına etkisi tartışılmıştır. Son bölümde ise uluslararası entegrasyona rağmen Türkiye'de gözlenen insan hakları sorunları incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: İnsan Hakları, Evrensellik, Aydınlanma, Ulus Devlet, Egemenlik, Güvenlik, İnsan Hakları İhlalleri.

The concept of human rights has recently become a popular study area not only in politics but also all branches of social sciences. Especially when massacres were observed in Second World War, human rights paradigm becomes a favorite field of study. In this study, the tension between the nation states and the universality aspect of human rights is analyzed. Along with the emergence of human rights paradigm as a legitimate power, the role of the nation states in protecting human rights and the contributions of the international institutions and organizations that are binding for these nation states are discussed. In the first chapter of the study, conceptual definition of human rights and historical development is presented with philosophical dimension of the concept. The relation between human rights and nation state is analysed in the same chapter. In the second chapter, the tension between the sovereignty and security claim of the nation states and the universality claim of the concept of human rights is discussed. The third chapter of the study focuses on the conflict between the universal human right doctrine and the sovereignty issue in Turkey where rhetoric of nation state and nationalism are still significant elements of reproducing social order. In the last chapter, in spite of the international integration, current problems of human rights in Turkey are analysed and discussed. Keywords: Human Rights, Universality, Enlightenment, Nation States, Sovereignty, Security, Human Rights Abuses.